Διάλεξη της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ: Το Βυζάντιο στην εποχή του Δάντη

Διάλεξη της Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ με θέμα Το Βυζάντιο στην εποχή του Δάντη την. Η εκδήλωση διοργανώνεται από το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο σε συνεργασία με το Ελληνικό Τμήμα της ICHRPI (International Commission for the History of Representative and Parliamentary Institutions). Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 750 χρόνων από  τη γέννηση του Δάντη, η καθηγήτρια Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ θα μιλήσει για τις σχέσεις ανάμεσα στο Βυζαντινό πολιτισμό και το έργο του Δάντη.

Βυζαντινή εποχή στα χρόνια του Δάντη: Από την ευφορία στη χαλεπότητα. Από την ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1261 από τους Βυζαντινούς (μετά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους στην 4^η σταυροφορία το 1204) η πάνδημος χαρά σε λίγα χρόνια μεταλλάχτηκε σε αναπάντεχη καταστροφή. Η σταυροφορία contra Grecos που ετοίμαζαν οι Δυτικοί με προεξάρχοντα τον Κάρολο τον Ανδεγαυικό αποφεύχθηκε, χωρίς όμως να πετύχουν οι Βυζαντινοί την αποτελεσματική άμυνα της Μικρασίας που απειλούσαν τα τουρκομανικά φύλα, μεταξύ των οποίων οι Οθωμανοί. Κατά την εποχή της ζωής του Δάντη (1265-1321) οι Βυζαντινοί έχασαν όλη την Μικρασία παρ’ όλο που ο αυτοκρατορικός αετός έγινε τότε μόνο δικέφαλος και κοιτούσε ανατολή και δύση. Οι δυναστικές έριδες, οι θρησκευτικοί διχασμοί και το διαζύγιο με την καθολική χριστιανοσύνη χαρακτηρίζουν την εποχή που άρχισε με τον θρίαμβο της ανάκτησης της Πόλης και έληξε όταν το Βυζάντιο έγινε από παγκόσμια αυτοκρατορία, μια τοπική μόνο δύναμη κι’ αυτό με δυσκολία.

Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Επιτροπής Αθηνών της  Societa’ Dante Alighieri.

Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ γεννήθηκε στην Αθήνα στις 29 Αυγούστου 1926. Πατέρας της ήταν ο Νικόλαος Γλύκατζης, έμπορος, και μητέρα της η Καλλιρρόη, το γένος Ψαλτίδη. Παντρεύτηκε τον Jacques Ahrweiler (†) και απέκτησαν μια κόρη. Τελείωσε το Δ΄ Γυμνάσιο στην Αθήνα και σπούδασε στη συνέχεια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας). Συνέχισε τις σπουδές της στην École des Hautes Études στη Γαλλία, όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ της Ιστορίας (1960) και Docteur es Lettres το έτος 1966. Ερευνήτρια του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (1955 κ.εξ.) και διευθύντρια ερευνών από το 1964, εξελέγη καθηγήτρια της Βυζαντινής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης (1967). Διευθύντρια του Τμήματος Ιστορίας και Πρόεδρος της Επιτροπής Έρευνας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (1969-70), επισκέπτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Harvard (1973-1974), Αντιπρόεδρος (1970-1973) και Πρόεδρος  του Πανεπιστημίου Paris I (1976-1981, επίτιμη πρόεδρος από το 1981), Πρύτανης της Ακαδημίας και Καγκελάριος των Πανεπιστημίων των Παρισίων (1982-1989), Αντιπρόεδρος (1976-1989) και εν συνεχεία Πρόεδρος του Ιδρύματος Georges Pompidou (1989-1991), Πρόεδρος του Αμερικανικού Μουσείου Τέχνης (Γαλλία), Αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Danielle Mitterrand, Εμπειρογνώμων για κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες στην UNESCO, Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη πρόεδρος του Πανεπιστημίου της Ευρώπης, Επίτιμη Πρόεδρος της Διεθνούς Ενώσεως Βυζαντινών Σπουδών (1975 κ.εξ.), Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Ενώσεως Ιστορικών Επιστημών (1980-1990), Πρόεδρος και εν συνεχεία επίτιμη πρόεδρος της Παγκόσμιας Κίνησης Επιστημονικής Ευθύνης (MURS),  Πρόεδρος του Εθνικού Θεάτρου (1999-2012), Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών (1993 έως σήμερα) και του Διεθνούς Ιδρύματος Ντιμίτρι Σοστακόβιτς.

Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της Βρετανικής Ακαδημίας, της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου, της Ακαδημίας Επιστημών του Βερολίνου και της Βουλγαρίας. Επίτιμη διδάκτωρ πλειάδας πανεπιστημίων (Λονδίνου, Harvard, Βελιγραδίου, Νέας Υόρκης, New Brunswick, Λίμας, Χάιφας, Παντείου Πανεπιστημίου, Ελληνικού Kαποδιστριακού Πανεπιστημίου Aθηνών, Αμερικανικού Πανεπιστημίου  του Παρισιού, Fribourg, Θεσσαλονίκης και Κρήτης).

Παρασημοφορήσεις: Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας,  Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Ταξιάρχης της Λεγεώνος της Τιμής, Μεγαλόσταυρος του Εθνικού Τάγματος Αξίας, Ταξιάρχης Γραμμάτων και Τεχνών, Ανώτερη αξιωματούχος πολυάριθμων ταγμάτων (Γερμανίας, Λουξεμβούργου, Ισλανδίας, Αυστρίας, Μεξικού, Ιταλίας, Πορτογαλίας)

Δημοσιεύματα (επιλεκτικά): Byzance et la mer (1966), Etudes sur les sructures administratives et sociales de Byzance (1971), Idéologie politique de l’Empire Byzantin (1975) (=ελλην. μτφρ: Η πολιτική ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, 1997), Byzance: les pays et les territoires (1976), Geographica byzantina (1981), Héritage culturel et modernité (1990), Μοντερνισμός και Βυζάντιο (1992), Προβλήματα ελληνικής συνέχειας (1998), Studies on internal diaspora of the Byzantine Empire (1998), σε συνεργασία με την Αγγελική Λαΐου, Ελληνισμός και Ευρώπη (1999), Les Européens (2000) σε συνεργασία με τον M. Aymard (ελλην. μτφρ: Οι Ευρωπαίοι, 2004), The Making of Europe (2000), Τα 600 Μολύβια (2005), επιμ. ΄Αννα Γριμάνη, Γιατί το Βυζάντιο (2009), Σας μιλώ για το Βυζάντιο (2014),

Ποιητικές Συλλογές:

Ελληνική Συνέχεια (1998),  Μέμφομαι τον αιώνα (2001), Ένδοξος Ελλάς (2004), Το άγνωστο Βυζάντιο (2006),Μαραθώνια και Εθνικά (2010), Τα ΄Εμμετρα (2012).

Ταυτόχρονη μετάφραση.

Φωτογραφία της κας Αρβελέρ: Attribution TEI