Η Odeon παρουσιάζει στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 11 Ιουνίου 2015 την ταινία Η Οικογένεια Μπελιέ (La Famille Bélier), σε σκηνοθεσία Ερίκ Λαρτιγκό.

Μετά  το «Θεέ Μου Τι Σου Κάναμε;», άλλη μια τεράστια επιτυχία από τη Γαλλία (με πάνω από 7.500.000 εισιτήρια) ταξιδεύει στον κόσμο – μην χάσετε την απολαυστική, συγκινητική «Οικογένεια Μπελιέ»!

Όλοι στην οικογένεια της Πολά είναι κωφοί εκτός από εκείνη. Όχι ότι αυτό είναι πρόβλημα: πέρα από τις πάμπολλες υποχρεώσεις τους στην οικογενειακή φάρμα, ο πατέρας της αποφασίζει να βάλει υποψηφιότητα για δήμαρχος, η μητέρα της τον υποστηρίζει όσο μπορεί και ο 14χρονος αδερφός της είναι ερωτευμένος με την καλύτερή της φίλη!

Το μεγαλύτερο πρόβλημά της Πολά είναι η φοβερά πολυάσχολη καθημερινότητά της, αφού βοηθά την οικογένειά της στη φάρμα τους, είναι ο συνδετικός τους κρίκος με τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ γίνεται μέλος της σχολικής χορωδίας.

Σύντομα έχει την ευκαιρία να εντυπωσιάσει τους πάντες με την υπέροχη φωνή της και ο καθηγητής της αποφασίζει να την προετοιμάσει για έναν διαγωνισμό τραγουδιού, που μπορεί να της εξασφαλίσει την είσοδο σε μια σπουδαία μουσική σχολή στο Παρίσι. Πώς, όμως, θα ακολουθήσει ένα όνειρο που δεν μπορεί να καταλάβει η οικογένειά της; Και πώς θα μπορέσει να τους αποχωριστεί;

Η ταινία που έσπασε τα ταμεία στη Γαλλία

Έχοντας κερδίσει συγκρίσεις με κλασικές πια επιτυχίες όπως το «Μπίλι Έλιοτ: Γεννημένος Χορευτής», τους πιο πρόσφατους «Άθικτους» αλλά και την περσινή κωμωδία «Θεέ Μου, Τι Σου Κάναμε;», η «Οικογένεια Μπελιέ» ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της χρονιάς στη Γαλλία, κόβοντας πάνω από επτάμιση εκατομμύρια εισιτήρια στη χώρα και εξασφαλίζοντας διανομή σε δεκάδες χώρες παγκοσμίως, που θα της επιτρέψει να συνεχίσει το ταξίδι της τους επόμενους μήνες.

Στην Ελλάδα, έχει ήδη κερδίσει την πρώτη της αναγνώριση: στο πλαίσιο του πρόσφατου Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου, η «Οικογένεια Μπελιέ» προβλήθηκε στην επίσημη τελετή έναρξης της διοργάνωσης, παρουσία της πρωταγωνίστριας Καρίν Βιάρ, και έπειτα κέρδισε το βραβείο κοινού Fischer, για το οποίο ψηφίζουν οι θεατές των προβολών.

Όλη αυτή η επιτυχία είναι αναπάντεχη για τους συντελεστές της, που είδαν μία σχετικά μικρή παραγωγή να κερδίζει με το γέλιο, τη συγκίνηση και τη μουσική τις καρδιές των απανταχού σινεφίλ, και μάλιστα του απαιτητικού κοινού της Γαλλίας.

«Για μένα, το παν είναι η ιστορία, και στην περίπτωση αυτή η ιστορία με συγκίνησε πολύ», εξηγεί ο σκηνοθέτης Ερίκ Λαρτιγκό. «Η οικογένεια είναι μία θεματική με την οποία ταυτίζονται όλοι και γι’ αυτό είναι συχνό θέμα για την τέχνη. Όλα είναι τόσο κοντά στην επιφάνεια, πρωτόγονα συναισθήματα, το γέλιο, το δάκρυ. Και στην ταινία αυτή δεν χρειάζεται να διαλέξει κανείς ανάμεσα στην κωμωδία και την συγκίνηση, όπως ακριβώς και στη ζωή».

Πέρα από την ξεκαρδιστική συνύπαρξη της οικογένειας σε ένα γεμάτο ζωή αλλά και χάος σπιτικό, η ταινία μιλά για την βαθιά ανθρώπινη εμπειρία του αποχωρισμού από την οικογενειακή φωλιά προς τον έξω ενήλικο κόσμο, κάτι που ενδιέφερε πάνω από όλα και τον Λαρτιγκό. «Ο χωρισμός αυτός από το παιδί σου μπορεί να σου ραγίσει την καρδιά. Μπορούμε να αποχωριστούμε με τρόπο τρυφερό; Μπορούμε να αγαπάμε ο ένας τον άλλο χωρίς καταπίεση; Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε την ελευθερία όλων; Πώς βιώνουμε την αλλαγή – σε εμάς και σε άλλους; Το ότι αγαπάμε βαθιά κάποιον δεν σημαίνει ότι τον συμπαθούμε όλη την ώρα, και σε μια οικογένεια ακόμη περισσότερο. Το να καταγράψω τα πρώτα διστακτικά βήματα μιας κοπέλας, της οποίας οι ορίζοντες ανοίγουν ξαφνικά, μακριά απ’ ό, τι ξέρει μέχρι τώρα, ήταν κάτι το συναρπαστικό. Είναι ένα ταξίδι που κάνουμε όλοι: το να βρούμε τη θέση μας, να γίνουμε αυτοί που είμαστε».

Το ταξίδι αυτό είναι κάπως πιο περίπλοκο στην περίπτωση της Πολά, καθώς, λόγω των συνθηκών, είναι εκείνη που βοηθά τους κωφούς γονείς της να έρθουν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο. Η ειδική αυτή συνθήκη, όμως, σε καμία περίπτωση δεν κάνει τους Μπελιέ μία διαφορετική οικογένεια – αντίθετα, η ιστορία θα σας κάνει να δείτε με άλλο μάτι την ίδια την έννοια της κανονικότητας. «Το βλέμμα των άλλων καθορίζει τι είναι ‘φυσιολογικό’ και τι όχι», σχολιάζει ο Λαρτιγκό. «Εξάλλου, σαν άνθρωποι δυστυχώς έχουμε ταλέντο στο να εγκλωβίζουμε τους εαυτούς μας σε προκαθορισμένες ιδέες και μονοπάτια».

Η μεγαλύτερη πρόκληση για τον σκηνοθέτη και τους ηθοποιούς του ήταν, φυσικά, η πιστή και αυθεντική αποτύπωση του κόσμου των κωφών, μακριά από τα στερεότυπα και τις προκαταλήψεις που ενδεχομένως να έχουμε για αυτόν. Είναι ένας κόσμος γεμάτος επικοινωνία και συναισθήματα, που δεν μοιάζει καθόλου σε αυτό που όλοι φαντάζονται. Παρόλο που, όπως εξηγεί ο σκηνοθέτης, η νοηματική είναι μια γλώσσα οπτική και άρα καθαρά κινηματογραφική, ήταν και το κρισιμότερο και δυσκολότερο σημείο της προετοιμασίας και των γυρισμάτων.

Για περίπου πέντε μήνες, οι πρωταγωνιστές Καρίν Βιάρ, Φρανσουά Νταμιέν και Λουάν Εμερά (ο ηθοποιός που υποδύεται τον γιο των Μπελιέ είναι και στην πραγματικότητα κωφός) έκαναν καθημερινά μαθήματα για να μάθουν στην εντέλεια τις ατάκες τους αλλά και τους διαλόγους όλης της ταινίας, έτσι ώστε να μπορούν να ερμηνεύσουν ελεύθερα την σκηνή όταν ήρθε το γύρισμα.

Παρόντες εκεί, όπως και έπειτα στο μοντάζ, ήταν οι καθηγητές τους, οι οποίοι παρέμβαιναν για να διασφαλίσουν την ακρίβεια των νοημάτων, όπως απαίτησε ο σκηνοθέτης. «Υπήρχαν υπέροχοι κωφοί ηθοποιοί που θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω αλλά ήθελα να δουλέψω καιρό με την Καρίν και τον Φρανσουά και τους ‘είδα’ στο ρόλο των γονιών αμέσως. Θέλεις ηθοποιούς που να μπορούν να δέσουν με έναν χαρακτήρα, να δημιουργήσουν μια προσωπικότητα μοναδική και να πάρουν μέρος στη σύνθεση της όλης εικόνας».

«Είχαμε μεγάλη ευθύνη όσον αφορά τη νοηματική», τονίζει η Καρίν Βιάρ, που υποδύεται την εξωστρεφή, κοκέτα αλλά και αφοσιωμένη μητέρα της οικογένειας. «Ήμαστε όλοι αποφασισμένοι να μην τους προδώσουμε και αυτό δημιούργησε μεγάλο στρες. Δεν θέλαμε να διακρίνουν στην ερμηνεία μας κάτι το μη ειλικρινές».

Ο Φρανσουά Νταμιέν, ο κάπως κλειστός αλλά και βαθιά τρυφερός πάτερ φαμίλιας, συμφωνεί: «Ήταν φοβερά δύσκολο, γιατί η σύνταξη στη νοηματική είναι τελείως διαφορετική απ’ ό, τι στα γαλλικά. Κάναμε εξάσκηση με ωτασπίδες για ένα διάστημα, για να προσεγγίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την εμπειρία. Δεν μπορούσαμε ποτέ να χαλαρώσουμε καθώς δεν υπήρχε κανένα περιθώριο για αυτοσχεδιασμό και έπρεπε να είμαστε συγκεντρωμένοι όλη την ώρα. Αλλά η επαφή με την κοινότητα των κωφών ήταν αναζωογονητική!»

Οι πρωταγωνιστές

Η  κεντρική ηθοποιός είναι η, πρωτοεμφανιζόμενη στο σινεμά, Λουάν Εμερά, που έγινε διάσημη στη Γαλλία χάρη στην παρουσία της στο τηλεοπτικό μουσικό σόου «The Voice». Η 15χρονη τότε Λουάν εντυπωσίασε με το ταλέντο της και έφτασε μέχρι και τους ημιτελικούς του διαγωνισμού. Πλέον έχει ηχογραφήσει το πρώτο της προσωπικό άλμπουμ (με τον τίτλο «Chambre 12») και ετοιμάζεται για περιοδεία, ενώ πρόλαβε να γυρίσει την «Οικογένεια Μπελιέ» για την οποία βραβεύθηκε με το Σεζάρ Πρωτοεμφανιζόμενου Ηθοποιού. «Με την Λουάν έχεις την εντύπωση ότι είναι φοβερά εύθραυστη αλλά ταυτόχρονα προσγειωμένη και δυνατή. Είναι πολύ ώριμη και συνδυάζει την χάρη με την αδεξιότητα, όπως πολλοί έφηβοι», σχολιάζει ο σκηνοθέτης.

Και συνεχίζει: «Η νοηματική γλώσσα είναι πολύ πλούσια, γρήγορη και περίπλοκη. Η έκφραση του προσώπου πρέπει να ταιριάζει με τη χειρονομία, αφού η έκφραση μπορεί να αλλάξει τελείως το νόημα. Είναι φοβερή περιπέτεια για έναν ηθοποιό να χειριστεί τελείως διαφορετικά εργαλεία και το σώμα του να αντικαταστήσει τη φωνή του. Για τη Λουάν ήταν ακόμη πιο δύσκολο αφού έπρεπε να μεταφράζει τα όσα έλεγαν οι γονείς της και να μιλά στη νοηματική ταυτόχρονα – και τα κατάφερε περίφημα».

Η ίδια η Λουάν δηλώνει ακόμη έκπληκτη που της δόθηκε μια τέτοια ευκαιρία: «Ποτέ δεν είδα τον εαυτό μου ως ηθοποιό. Έχω εμπειρία στη μουσική και δεν το είχα σκεφτεί ποτέ διαφορετικά. Είχα φοβερό άγχος στην δοκιμή γιατί ήταν κάτι το εντελώς τρελό για μένα! Πάνω από όλα, η ταινία ήταν μια φοβερή ευκαιρία και μια μεγάλη πρόκληση. Δεν είχα καθόλου εμπειρία από την υποκριτική, έπρεπε να δουλέψω σκληρά. Αλλά με αποζημίωσε η ατμόσφαιρα στο σετ αλλά και το γεγονός ότι έμαθα τη νοηματική, μια γλώσσα που κουβαλά πολύ συναίσθημα».

Οι Μπελιέ είναι μια οικογένεια πολύ δεμένη και αγαπημένη, με απλές αξίες και μεγάλη όρεξη για δουλειά, και τα μέλη της –όπως και σε όλες τις οικογένειες- χρειάζονται πολύ ο ένας τον άλλο. Στην καρδιά της οικογένειας, βρίσκεται το ζευγάρι των Καρίν Βιάρ και Φρανσουά Νταμιέν, που πρέπει να αντιμετωπίσουν το πρώτο πλήγμα στην αρμονική τους ζωή όταν  η κόρη τους φτάνει στην επώδυνη στιγμή της ενηλικίωσης.

«Το καλύτερο με αυτό το ζευγάρι», λέει η Καρίν Βιάρ, «είναι ότι είναι αναπόσπαστοι, δεν μπορούν να λειτουργήσουν ο ένας χωρίς τον άλλο. Αγαπιούνται πολύ, είναι πολύ τρυφεροί μεταξύ τους. Μπορεί να μοιάζουν κάπως αντίθετοι αλλά δένουν πολύ όμορφα μεταξύ τους. Αυτό που μου αρέσει στους Μπελιέ γενικότερα είναι ότι η διαφορετικότητά τους δεν είναι εμπόδιο. Δεν αποφεύγουν να κάνουν κάτι επειδή είναι κωφοί, κινούνται εντελώς ανεξάρτητα από αυτό. Και η ευθύτητα των συζητήσεών τους προέρχεται από την εγγενή ειλικρίνεια των κωφών. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει κακία στα λεγόμενα, είναι έτοιμοι να πουν τα πράγματα όπως τα σκέφτονται, κάτι που βρίσκω πολύ αυθόρμητο και αυθεντικό».

«Μου αρέσει όταν κάποιος χειρίζεται σοβαρά ζητήματα με τακτ και ανάλαφρη διάθεση και χιούμορ», προσθέτει ο Νταμιέν. «Όταν μία κατάσταση είναι έντονη, δεν περνά πολύς χρόνος μέχρι να έρθει το γέλιο, με τον πιο απρόβλεπτο τρόπο. Λάτρεψα το πώς η φαινομενική ‘αναπηρία’ της οικογένειας αυτής φαίνεται για αυτό που είναι: απλώς μια διαφορετική, και καθόλου κατώτερη, πραγματικότητα. Είναι έντιμο και καθόλου διδακτικό, είναι συγκινητικό και καθόλου μελό, είναι οξυδερκές και καθόλου προφανές. Σε αυτήν την κωφή οικογένεια υπάρχει καλύτερη επικοινωνία απ’ ό, τι σε πάμπολλες δήθεν ‘φυσιολογικές’ οικογένειες!».

Σκηνοθεσία Ερίκ Λαρτιγκό

Σενάριο Στανισλάς Καρέ ντε Μαλμπέργκ

Βικτόρια Μπεντό

Τομά Μπιντεγκέν

Ερίκ Λαρτιγκό

Παραγωγή Στεφανί Μπερμάν

Ερίκ Ζελμάν

Φιλίπ Ρουσελέ

Ηθοποιοί  Λουάν Εμερά

Καρίν Βιάρ

Φρανσουά Νταμιέν

Λουκά Γκελμπέργκ

Ερίκ Ελμοσνινό

Ροξάν Ντιράν

Μοντάζ Τζένιφερ Ογκέ

Φωτογραφία Ρομάν Βιντίνγκ

Σκηνικά Ολιβιέ Ραντό

Διάρκεια 106’

Διανομή Odeon