Ίασις: Διαλέξεις Μαρτίου στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Νέες διαλέξεις με διακεκριμένους ομιλητές πραγματοποιεί το Μάρτιο 2015 το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στο πλαίσιο της έκθεσης «ΙΑΣΙΣ. Υγεία, Νόσος, Θεραπεία από τον Όμηρο στον Γαληνό» που διαρκεί έως τις 31 Μαϊου 2015.

Ειδικότερα, το Μάρτιο μπορεί κανείς να παρακολουθήσει διαλέξεις με ποικίλη θεματολογία  που εστιάζουν στη σύγχρονη τέχνη, τη διατροφή, τη μυθολογία καθώς και την ιατρική επιστήμη.

Η ζωή, ο θάνατος, οι πληγές της ιστορίας και η θεραπεία τους:

4 Μονογραφίες (B. Viola, A. Jaar, A. Kiefer, S. Polke)

με την Ιωάννα Βετσοπούλου

Κύκλος 4 διαλέξεων | 3 – 31 Μαρτίου | Κάθε Τρίτη, 19:00-20:30

Το 2014 σημαντικά μουσεία του κόσμου, όπως το Grand Palais στο Παρίσι, το Kiasma Museum στο Ελσίνκι, η Royal Academy of Arts και η Tate Modern στο Λονδίνο, παρουσίασαν αναδρομικές εκθέσεις των B. Viola, A. Jaar, A. Kiefer και S. Polke, τεσσάρων από τους πιο ουσιαστικούς δημιουργούς της εποχής μας. Μέσα από την προσέγγιση του έργου τους, η αγωνία της ύπαρξης και η σχέση μας με τον κόσμο, την ιστορία, την πολιτική, τη θρησκεία, τη φιλοσοφία και την ηθική, θα μεταμορφωθούν σε μια ζωντανή και πολυεπίπεδη διαδικασία.

H Ιωάννα Βετσοπούλου αποφοίτησε από το Τμήμα Αγγλικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου του Essex, Μεγάλη Βρετανία, όπου ειδικεύτηκε στη μελέτη της τέχνης των αρχών του 20ού αιώνα και του κλασικού Μοντερνισμού. Από το 1988 διδάσκει Ιστορία της Τέχνης ως ελεύθερος επαγγελματίας. Έχει οργανώσει και διδάξει πολυάριθμα σεμινάρια σχετικά με την Ιστορία της Τέχνης του 20ού αιώνα, την Ιστορία της Νεοελληνικής Ζωγραφικής, την Αναγεννησιακή τέχνη, το Ρομαντισμό και την Ευρωπαϊκή τέχνη του 19ου αιώνα, σε συνεργασία με διάφορους φορείς.

Κύκλος 4 συναντήσεων: 32€ | Μεμονωμένη διάλεξη (για όλους): 10€

Φίλοι Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης: Έκπτωση 20-50%

* Το πρόγραμμα δεν θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 24/3 * 

Η παραδοσιακή μας διατροφή: Το χθες ως πρότυπο για το αύριο

με την Αντωνία Τριχοπούλου

Πέμπτη 5 Μαρτίου | 19.00 – 21.00

Τα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων έχουν αλλάξει με τρόπους που επηρεάζουν καίρια τόσο τα οικοσυστήματα όσο και την ανθρώπινη διατροφή. Ο ταχύς ρυθμός απώλειας της τροφικής βιοποικιλότητας, η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων και οι διατροφικές εκτροπές, μας ωθούν να ξανασκεφτούμε αγροτικές διαδικασίες  και διατροφικά σχήματα.

Ο 7ος από τους 8 βασικούς Στόχους Ανάπτυξης  του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO), στις αρχές της χιλιετίας που διανύουμε, αναφέρεται στη «διασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας». Ο  στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ενσωμάτωσης  των αρχών της αειφόρας  ανάπτυξης στις εθνικές στρατηγικές  και στα εθνικά προγράμματα.

Κατά τη διάρκεια πρόσφατου συνεδρίου του FAO, ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο ρόλο της προώθησης των παραδοσιακών τοπικών τροφίμων ως  βήμα προς την αειφόρα αγροτική ανάπτυξη. Επισημάνθηκε, επίσης, ότι η  ποικιλία των τροφίμων που καταναλώνουμε συνδυάζεται με την περιβαλλοντική βιοποικιλότητα.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην παραδοσιακή Μεσογειακή διατροφή, που προάγει την υγεία και περιλαμβάνει πληθώρα παραδοσιακών τροφίμων. Αναδεικνύοντας τη Μεσογειακή διατροφή ως πρότυπο των υγιεινών και βιώσιμων διατροφικών σχημάτων βοηθούμε ταυτόχρονα τη διατήρηση  της βιοποικιλότητας.

Η Αντωνία Τριχοπούλου είναι ιατρός, ομότιμη Καθηγήτρια Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2006 συνίδρυσε το μη κερδοσκοπικό Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας, στο οποίο είναι εκτελεστική αντιπρόεδρος. Έχει συμβάλει, από διάφορες θέσεις, στο έργο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων, του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και επιτροπών του Υπουργείου Υγείας,  συμπεριλαμβανομένης της θέσης της ως Προέδρου της Εθνικής Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής και του έργου της ως βασικής συντάκτριας των εθνικών διατροφικών οδηγιών για ενήλικες Έλληνες που εγκρίθηκαν από το Ειδικό Ανώτατο Επιστημονικό Συμβούλιο Υγείας. Στο εξωτερικό έχει, μεταξύ άλλων, διατελέσει μέλος σημαντικών επιτροπών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το επιστημονικό της έργο έχει διεθνή αναγνώριση με πολλές διακρίσεις.

Γενική είσοδος: 5€

Η γυναικολογία στην αρχαιότητα: γυναικείες ασθένειες, διάγνωση, θεραπεία, τοκετός.

με την Μαριάντζελα Ιέλο

Τετάρτη 11 Μαρτίου | 19:00-20:30

Στη διάλεξη αυτή θα εξεταστούν συγκεκριμένα οι ιπποκράτειες πραγματείες σχετικά με τις γυναικείες ασθένειες, με αναφορά στη διάγνωση, στην πρόγνωση και στη θεραπεία. Το περιβάλλον στο οποίο εντάσσονταν οι ασθένειες αυτές θεωρούνταν εξειδικευμένο και συνεπώς απομακρυνόταν εν μέρει από το πλαίσιο των κοινών ασθενειών. Ο πλούτος και η σχολαστικότητα των πραγματειών αυτών μας βοηθούν, έτσι όπως περιγράφουν τις γυναικείες ασθένειες και τον τοκετό, να αναλύσουμε συγχρόνως τη μορφή της γυναίκας στην αρχαία ελληνική κοινωνία από τον 5ο αιώνα (μέσα από το πώς την απεικονίζουν κυρίως οι γιατροί και οι φυσιοδίφες, αλλά και οι φιλόσοφοι και οι λογοτέχνες) μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή, κατά την οποία έδρασαν εκτός των άλλων ο Σωρανός και ο Γαληνός.

Η Maria Angela Patrizia Ielo (Reggio Calabria-Ιταλία) είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Παβίας (Ιταλία). Εξειδικεύτηκε στην ιστορία της ιατρικής και της βιολογίας κατά την αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα και έκανε τη διδακτορική της διατριβή στο Τμήμα Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο οποίο και διδάσκει από το 1990 μέχρι σήμερα. Έχει συμμετάσχει (ως εισηγήτρια και οργανώτρια) σε πολλά διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει πλήθος άρθρων σε εξειδικευμένα επιστημονικά και λογοτεχνικά περιοδικά και συγγράμματα. Από τον Νοέμβριο του 2010 μέχρι σήμερα είναι μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Διδασκαλείου Ξένων Γλωσσών του Πανεπιστημίου Αθηνών ως υπεύθυνη για την ιταλική γλώσσα.

Γενική είσοδος: 5€

Αρχαιολογία και Ακτινολογία: μια απροσδόκητη σχέση

με την Ντόρα Νταϊλιάνα Ευστρατιάδη

Πέμπτη 12 Μαρτίου | 19.00-20.30

Η χρήση της σύγχρονης ιατρικής απεικόνισης στη μελέτη αρχαιολογικών ευρημάτων έχει φέρει στο φως εντυπωσιακά στοιχεία. Αρχαιολόγοι και Ακτινολόγοι εδώ και  δεκαετίες έχουν συνεργαστεί για να αποκαλύψουν μη ορατά χαρακτηριστικά αρχαιολογικών ευρημάτων. Παρότι η κλασσική ακτινολογία έχει προσφέρει ανεκτίμητες πληροφορίες σε αυτόν τον τομέα, η τεχνολογία της αξονικής τομογραφίας, που δίνει τη δυνατότητα απεικόνισης σε πολλά επίπεδα, παρέχει συνεχώς (και σε όλα τα σημεία του πλανήτη) νέα γνώση για παλαιούς θησαυρούς. Με την ίδια μέθοδο αποκαλύπτονται όχι μόνο σημεία ασθενειών άλλων εποχών αλλά και στοιχεία του τρόπου ζωής των ανθρώπων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στην Ελλάδα είναι ο μηχανισμός των Αντικυθήρων, το μυστήριο του οποίου αποκρυπτογραφήθηκε τελικά με τη χρήση αξονικού τομογράφου. Στη διάλεξη αυτή θα γίνει μια προσπάθεια ανασκόπησης των δεδομένων της βιβλιογραφίας και θα παρουσιαστούν ενδιαφέρουσες ακτινολογικές «ανακαλύψεις».

Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί υπό την Αιγίδα του Β’ Εργαστηρίου Ακτινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η Ντόρα Νταϊλιάνα Ευστρατιάδη σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικεύθηκε στην Ακτινολογία στα Νοσοκομεία Ευαγγελισμός και Παίδων Αγία Σοφία. Στη συνέχεια εξειδικεύθηκε στην Ακτινολογία κεφαλής – τραχήλου και στη Νευροακτινολογία στο Ohio State University Hospital των ΗΠΑ. Εργάστηκε επί 8ετία ως επιστημονική συνεργάτις του τμήματος Ακτινολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με διδακτικό, κλινικό και ερευνητικό έργο. Την τελευταία δεκαετία είναι υπεύθυνη ιδιωτικού ακτινολογικού στο κέντρο της Αθήνας το οποίο εξειδικεύεται στη γναθοπροσωπική απεικόνιση και στην ψηφιακή ακτινολογία. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χρήση της μοντέρνας τεχνολογίας στη μελέτη των αρχαιολογικών ευρημάτων. 

Γενική είσοδος: 5€

Μήδεια. Μια μάγισσα-φαρμακεύτρια-θεραπεύτρια της προϊστορίας

με τον Γεράσιμο Ρηγάτο

Τετάρτη 18 Μαρτίου | 19:00-21:00

Οι μύθοι κρύβουν τις δικές τους αλήθειες: είτε είναι μια πρώιμη μορφή ιστορίας είτε αποτελούν μια μακρινή και αλλοιωμένη εκδοχή γεγονότων, είτε ερμηνεύουν με ανθρώπινα μέτρα το υπερφυσικό είτε εκφράζουν με συμβολική γλώσσα φυσικά φαινόμενα ή κοινωνικούς μετασχηματισμούς.

Με την πτώση της μητριαρχίας η θεραπευτική περνά στο ανδρικό κατεστημένο, τους μάγους-ιερείς-γιατρούς. Κατάλοιπο της μητριαρχικής περιόδου αποτελεί η παρουσία θεραπευτριών-μαγισσών όπως η Μήδεια που τη θεωρούσαν ανιψιά της Ομηρικής Κίρκης και απόγονο της Εκάτης. Αναφέρονται οι φαρμακευτικές γνώσεις της προϊστορίας αλλά και ειδικώς εκείνες της Μήδειας όπως προκύπτουν από τις πηγές της αρχαιότητας.

Είναι πιθανό, αν δεν υπήρχε η εικόνα που μας κληροδότησε ο γοητευτικός «μαγικός» λόγος του Ευριπίδη, η εικόνα μας για τη Μήδεια να ήταν τελείως διαφορετική.

Ο Γεράσιμος Α. Ρηγάτος εργάσθηκε ως γιατρός ειδικότητας Παθολόγου-Ογκολόγου επί 40 χρόνια, πολλά από τα οποία ως Διευθυντής στο Νοσοκομείο «Άγιος Σάββας». Εκτός από το επιστημονικό έχει πλούσιο και σημαντικό συγγραφικό έργο στους τομείς της Ιστορίας, της Λαογραφίας και του Πολιτισμού της Ιατρικής, καθώς και στην πεζογραφία. Για το συγγραφικό έργο του έχει τιμηθεί με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. του ΕΚΠΑ, με το χρυσό μετάλλιο «Γρηγόριος Ξενόπουλος» από την «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών», με υποτροφία από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton, με βραβείο Α΄ τάξεως από την Ακαδημία Αθηνών και με άλλες διακρίσεις.

Γενική είσοδος: 5€

Το θεραπευτικό φως

με την Ελευθερία Ντεκώ

Πέμπτη 19 Μαρτίου | 19:00-21:00

Αν κάποιος δήλωνε τη δεκαετία του ’60 ότι η Ιατρική του μέλλοντος θα είναι το φως, θα τον περιγελούσαν. Εν τούτοις και σήμερα ακόμη όπου η Σύγχρονη Ιατρική χρησιμοποιεί ευρέως το φως σε διάφορες επεμβάσεις με εντυπωσιακά αποτελέσματα (όπως π.χ. laser στην χειρουργική, οφθαλμολογία, αισθητική ιατρική, λάμπες υπέρυθρης και υπεριώδους ακτινοβολίας στην φυσικοθεραπεία και δερματολογία, ακτίνες Χ στην ακτινολογία), μας είναι δύσκολο να πιστέψουμε ότι θα μπορούσαμε να έχουμε στο φαρμακείο του σπιτιού μας αντί χάπια και σιρόπια, φακούς με όλα τα χρώματα του φάσματος για να αντιμετωπίσουμε τον πονοκέφαλο, το βήχα,  τη γρίπη  ή ακόμη την αϋπνία και την υπερένταση. Ακόμη πιο δύσκολο θα ήταν να εμπιστευτούμε ένα γιατρό  ο οποίος θα χρησιμοποιούσε  χρώμα-φως για να θεραπεύσει την κατάθλιψη, το στρες ή να τονώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Μετά την ανακάλυψη του ηλεκτρισμού χάθηκε σιγά σιγά η ανάγκη-σύνδεση του ανθρώπου με τον ήλιο ως φωτοδότη, ενώ σταδιακά ξεθώριασε η ανάγκη-μνήμη του σώματος μας για «εισπνοή» ηλιακού φωτός ως ενεργειακή «τροφή» σε αντίθεση με τα άλλα έμβια όντα και τα φυτά που συνεχίζουν την ηλιακή… συναλλαγή.  Η ηλιοθεραπεία είναι συνειρμικά συνδεδεμένη σήμερα μόνο με το μαύρισμα αν και το δεύτερο συνθετικό της λέξης περιλαμβάνει την λέξη θεραπεία. Ο Ιπποκράτης, ο Πυθαγόρας και ο Ηρόδοτος, πατέρας του όρου, χρόνια πριν μίλησαν για τα οφέλη της ήλιο-θεραπείας στην διατήρηση της υγείας, και ειδικά για το μυϊκό και το νευρικό μας σύστημα.  Σήμερα η ιατρική επιστήμη αφού έχει κάνει μια τεράστια διαδρομή με σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα, επιστρέφει στην αρχαία σοφία και παραδοχή της ενέργειας ως θεραπευτικό εργαλείο.

Η Ελευθερία Ντεκώ είναι σχεδιάστρια θεατρικού και αρχιτεκτονικού φωτισμού. Μετά τις μεταπτυχιακές σπουδές της σε Lighting designing, Performance/Choreography, με υποτροφία από το Πανεπιστήμιο NYU (1987-90), εργάστηκε ως σχεδιάστρια φωτισμών σε διάφορα θέατρα της Ν. Υόρκης έως το 1992 οπότε επέστρεψε στην Ελλάδα. Έχει φωτίσει περισσότερες από 400 παραστάσεις για θέατρο, μουσική, χορό, όπερα και εικαστικές εγκαταστάσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό κι έχει αποσπάσει βραβεία κι εξαιρετικές κριτικές για την δουλειά της. Από το 2001 ασχολείται και με τον αρχιτεκτονικό φωτισμό έχοντας εκπονήσει μελέτες φωτισμού για μια μεγάλη γκάμα έργων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει  διδάξει Lighting designing στο Πανεπιστήμιο της Ν. Υόρκης (1990-92) και από το 2005 διδάσκει Θεατρικό Φωτισμό ως Επίκουρη καθηγήτρια στο  τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ. Τα τελευταία 8 χρόνια ασχολείται και μελετά τις δυνατότητες του φωτός ως θεραπευτικό μέσο, συνδυάζοντας τις τεχνικές θεωρητικές γνώσεις της ως σχεδιάστρια με  την προσωπική βιωματική εμπειρία.

Γενική είσοδος: 5€

Για τη συμμετοχή σε όλες τις διαλέξεις απαιτείται τηλεφωνική ή ηλεκτρονική κράτηση και προπληρωμή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έσοδα που συγκεντρώνονται από τις διαλέξεις ενισχύουν τις εκθέσεις και τις δραστηριότητες του Μουσείου.