Δημήτρης Τσιάμης: Κάθε φορά αναζητώ τα υπερβατικά στοιχεία ενός ρόλου

Με δύο μεγάλους Ρώσους συγγραφείς καταπιάνεται η ομάδα Per-Theater-Formance και παρουσιάζει δύο διαφορετικές παραστάσεις στο Bios που θέτουν τις έννοιες της ελευθερίας και της δημιουργίας απέναντι στο φόβο και στο θάνατο. Πρόκειται για τις παραστάσεις  «Μότσαρτ & Σαλιέρι – Το Ρέκβιεμ» και «Ο Θεός Κυρίλοφ». Ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Δημήτρης Τσιάμης απαντά στις ερωτήσεις μας για την παράλληλη παρουσίαση των δύο αυτών παραστάσεων και τη μεταξύ τους σύνδεση.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: Αυτή την περίοδο παρουσιάζονται δύο παραστάσεις σε δική σας σκηνοθεσία στο Bios (Μότσαρτ και Σαλιέρι -Το Ρέκβιεμ- και Ο Θεός Κυρίλοφ). Πείτε μας λίγα λόγια για την απόφασή σας να ανεβάσετε τις συγκεκριμένες παραστάσεις και εάν υπάρχουν κάποια στοιχεία σύνδεσής τους.

Δημήτρης Τσιάμης: Ο Θεός Κυρίλοφ είναι μια παράσταση που στηρίζεται στον ήρωα Αλεξέι Κυρίλοφ από τους Δαιμονισμένους του Φ. Ντοστογιέφσκι. Πρωτοπαρουσιάστηκε το 2012 και επαναλαμβάνεται και φέτος για λίγες ακόμα παραστάσεις. Θεωρώ τον συγκεκριμένο ρόλο ιδανικό για την εφαρμογή κάποιων μεθοδολογικών εργαλείων πάνω στα οποία εργάζομαι τα τελευταία χρόνια. Η συγκεκριμένη προσέγγιση αφορά  σε ένα ζωντανό θέατρο με φιλοσοφικές προεκτάσεις όπου ο ηθοποιός συνδυάζει το παιχνίδι με την τελετουργία. Τα θέματα του μονολόγου: Ο φόβος και ο πόνος, η ύπαρξη του Θεού και η ελευθερία του ανθρώπου διατυπώνονται μέσα από την ένταση της γραφής του Φ. Ντοστογιέφσκι με τρόπο που δεν γίνεται να μην μας αφορούν.

Η παράσταση Μότσαρτ & Σαλιέρι – Το Ρέκβιεμ – γίνεται για να υμνήσει την καλλιτεχνική δημιουργία σε μια εποχή που αν δεν την σκοτώνει, σίγουρα δεν την ευνοεί. Ο Πούσκιν μέσα από ένα πυκνό, ποιητικό κείμενο παρουσιάζει τον Μύθο και τα ιδεώδη των δύο καλλιτεχνών και μας μεταφέρει σε έναν κόσμο όπου η Τέχνη και η δημιουργία είναι προορισμός, πολύ συχνά, έως και τραγικός.

Το στοιχεία του παιχνιδιού και της τελετουργίας υπάρχουν και σε αυτή την παράσταση με διαφορετική όμως προσέγγιση και εκδήλωση απ’ ο, τι στον Θεό Κυρίλοφ. Ο συνδυασμός και η παράλληλη παρουσίαση των δύο αυτών παραστάσεων δίνει μια συνολικότερη εικόνα των περιοχών που ερευνούμε αυτό το διάστημα.

Cul.N.: Και οι δύο παραστάσεις αποτελούν σύνθεση (βασισμένη στο έργο Μότσαρτ & Σαλιέρι του Αλεξάντρ Πούσκιν η μία και βασισμένη στον Αλεξέι Κυρίλοφ ήρωα του Φ. Ντοστογιέφσκι από τους Δαιμονισμένους η άλλη). Τι ορίζετε ως σύνθεση και ποιες ελευθερίες σας δίνει σκηνοθετικά σε σχέση με το κλασικό ανέβασμα ενός θεατρικού έργου.
Δ.Τ.: Στην περίπτωση του Μότσαρτ και Σαλιέρι διατηρήθηκε το κείμενο του Α. Πούσκιν, προστέθηκαν όμως και κάποια ακόμα υλικά όπως ένα απόσπασμα από την αλληλογραφία του Μότσαρτ, κάποια δικά μας αφηγηματικά κομμάτια κ.α.

Στον Θεό Κυρίλοφ αφού απομόνωσα τα λόγια του συγκεκριμένου ήρωα από το μυθιστόρημα, ακολούθησε μια ανασύνθεση τους και μια δραματουργία που δεν αλλάζει το περιεχόμενο, αλλά το αναδεικνύει μέσα από μία νέα συνθήκη, ως μονόλογο.

Η σύνθεση είναι η δημιουργία μιας διαδρομής κατά την οποία ανοίγονται κάποια θέματα. Αν σε αυτή την διαδρομή προκύψουν συναντήσεις που εξυπηρετούν την ανάπτυξη της και την ανάπτυξη του ηθοποιού τότε είναι καλοδεχούμενες και αφομοιώνονται.  

Cul.N.: Ποια στοιχεία των προσώπων των έργων θέλατε να “υπογραμμίσετε” στις παραστάσεις και ποια ενδεχομένως να προσπεράσετε;
Δ. Τ.: Η ανάλυση των ρόλων έγινε ταυτόχρονα σε πολλά επίπεδα: φιλοσοφικό, καλλιτεχνικό, μυθολογικό, ψυχολογικό κ.ό.κ με την διάθεση να είναι η προσέγγιση μας όσο το δυνατόν πιο σφαιρική. Κάθε φορά αναζητώ τα υπερβατικά στοιχεία ενός ρόλου. 

Cul.N.: Η ομάδα Per –Theater – Formance έχει ήδη αφήσει το στίγμα της θεατρικά. Πώς θα κρίνατε την πορεία των τελευταίων χρόνων και ποιοι οι επόμενοι στόχοι σας.
Δ. Τ.: Τα τελευταία χρόνια μέσα από πολύ διαφορετικές παραστάσεις (Μέγας Προφητικός Καζαμίας, Ωραίοι σαν Βερολινέζοι, Το Κλέφτικο-Μια τελετουργία, Ο Θεός Κυρίλοφ , Μότσαρτ & Σαλιέρι) προσπαθούμε να αναπτύξουμε περισσότερο τον σκηνικό μας κώδικα και κάθε φορά να ανακαλύπτουμε κάτι καινούριο και να το μοιραζόμαστε.  Το πως γενικότερα πορεύονται οι θεατρικές ομάδες τα τελευταία χρόνια νομίζω μπορούμε να το φανταστούμε. Επόμενος στόχος είναι η δημιουργία κάποιων νέων ασκήσεων και η ανάπτυξη των μεθοδολογικών μας εργαλείων.

Cul.N.: Το Bios αποτελεί, θα μπορούσαμε να πούμε, μία βάση για εσάς. Πόσο σημαντικός είναι ο χώρος για το ύφος μιας δουλειάς και ποια στοιχεία αναζητάτε εσείς σε έναν χώρο που θα φιλοξενήσει τη δουλειά σας;
Δ. Τ.: Ο χώρος του Bios bαsement έχει πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία εξυπηρετούν το ύφος των συγκεκριμένων παραστάσεων  και αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα κατά την δημιουργία τους. Το βασικό κριτήριο για να μπορώ να δουλέψω δημιουργικά σε ένα χώρο είναι όταν βρεθώ σε μακριά σιωπή μέσα σε αυτό τον, να μου είναι ευχάριστο. 

Cul.N.: Επόμενα καλλιτεχνικά σχέδια;
Δ. Τ.: Να ταξιδέψει Ο Θεός Κυρίλοφ και σκέφτομαι μια ακόμα δουλειά βασισμένη σε ποιήματα.

Η παράσταση «Μότσαρτ και Σαλιέρι» παρουσιάζεται από Πέμπτη ως Σάββατο και «Ο Θεός Κυρίλοφ» κάθε Κυριακή.