Χομπίστα να σε πει… το πρώτο σου παιδί!

Παλιότερα, κι όχι μόνο στην Ελλάδα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που θεωρούσαν ανυπόληπτο, ή έστω δεν είχαν σε μεγάλη εκτίμηση, το επάγγελμα του μουσικού. Ακόμη και σήμερα μια μικρή, ευτυχώς, μερίδα, εξακολουθεί να έχει την ίδια αντίληψη ακόμη κι αν δεν την εκφράζει το ίδιο ανοιχτά.

Τουλάχιστον όμως όλοι οι παραπάνω θεωρούσαν τη μουσική επάγγελμα. «Κακό» μεν, ανυπόληπτο αλλά πάντως … επάγγελμα.

Στις μέρες μας παρατηρείται – πολύ φοβάμαι διεθνώς – μια τάση – πολύ φοβάμαι κατευθυνόμενη – να εκπέσει το επάγγελμα του μουσικού στην κατηγορία του … χόμπι.

Το εγχείρημα (αν δεχτούμε ότι είναι συντονισμένο εγχείρημα και όχι απλώς μία τάση) σημειώνει ήδη μια κάποια επιτυχία στις μεγάλες μουσικές αγορές, προεξάρχουσας της αμερικάνικης. Στις μικρές αγορές (όπως π.χ. η ελληνική) όπου οι οικονομικο-κοινωνικές συνθήκες παρουσιάζουν συγκεκριμένες ιδιομορφίες και δυσκολίες και που η κρίση έχει δείξει το άγριο πρόσωπο της, το «μουσική = χόμπι» τείνει να θεωρηθεί αυτονόητο.

Αυτό είναι απόλυτα παρά φύσει. Ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας η μουσική δεν αντιμετωπιζόταν σαν χόμπι.

Αν η συμμετοχή του κοινού σε μια οποιαδήποτε μουσική δραστηριότητα  ήταν ελεύθερη αυτό δεν σήμαινε  ποτέ ότι οι μουσικοί δεν θα πληρώνονταν για τη δουλειά τους. Είτε μιλάμε για τα ανά εποχή και κατά τόπους πανηγύρια, είτε μιλάμε για τους χορούς των ευγενών στις αυλές τους, το κοινό διασκέδαζε μεν δωρεάν αλλά οι μουσικοί πληρώνονταν για τη δουλειά τους.

Η τιμή του οποιουδήποτε υλικού φορέα πώλησης μουσικής (cd, βινύλιο, κασέτα και να μην ξεχνάμε την παρτιτούρα που επί αιώνες ήταν ο μόνος υλικός φορέας πώλησης μουσικού έργου) πάντα όφειλε να είναι ανταγωνιστική, αλλά ποτέ δεν ήταν τόσο φτηνή ώστε εξ ορισμού να μην μπορούν να πληρωθούν από τα έσοδα των πωλήσεων της όλα τα συμβαλλόμενα μέρη.

Υπάρχει μία σειρά από πολύ συγκεκριμένα πράγματα που έχουν οδηγήσει την κατάσταση ως εδώ, με τα οποία θα αρχίσουμε να ασχολούμαστε από το επόμενο «Άρση –Θέση».  Και αυτή ακριβώς η «σειρά» των πραγμάτων που θα παρουσιαστεί είναι που με κάνει να πιστεύω ότι ο ευτελισμός της μουσικής εργασίας γίνεται συντονισμένα προκειμένου να ευνοηθούν συγκεκριμένοι οικονομικοί κύκλοι.

Κι αν νομίσατε ότι με το παραπάνω «οικονομικοί κύκλοι» εννοώ τους χώρους συναυλιών ή/και τις δισκογραφικές εταιρείες τότε καταλάβατε λάθος. Τόσο οι μουσικοί όσο και οι χώροι συναυλιών και οι δισκογραφικές θίγονται (ο καθένας με διαφορετικό τρόπο) από αυτήν την τάση. Υπέρ των οικονομικών συμφερόντων άλλων κύκλων.

Είναι πολύ ανησυχητικό το ότι ενώ οι μουσικοί ουσιαστικά στερούνται το δικαίωμα τους στην εργασία έχουν αρχίσει να αποδέχονται αυτήν την κατάσταση. Το φυσιολογικό θα ήταν να εξοργίζονται. Αντίθετα τείνουν να συμφιλιώνονται με την ιδέα ότι στις μέρες μας το αντικείμενο της εργασίας τους δεν είναι  εργασία, δεν είναι καν «απασχόληση» (πόσο ύποπτη λέξη!) αλλά αντίθετα είναι … χόμπι. Σαν να συλλέγεις γραμματόσημα ας πούμε.

Το επάγγελμα του μουσικού ήταν πάντα ένα «δύσκολο» επάγγελμα για να βιοποριστεί κανείς. Από την εποχή του Μπαχ και ακόμη πιο πίσω. Παραδοσιακά για να καταφέρει ένας μουσικός να ζει μόνο από τη μουσική θα έπρεπε παράλληλα να έχει και δεύτερη δουλειά προκειμένου να βγάζει τα σταθερά του έξοδα αλλά και προκειμένου να επενδύει στην κυρίως δουλειά του. Τη μουσική.
Και αυτό συνέβαινε και συμβαίνει όχι μόνο στο πλαίσιο της μικρής ελληνικής αγοράς. π.χ. αν μόνο ένα τραγούδι ενός συγκροτήματος ανέβει στο βρετανικό top-40 (πράγμα καθόλου εύκολο) αυτό δεν θα σημαίνει ότι ήρθε η ώρα για τα μέλη του συγκροτήματος να αφήσουν τις (άσχετες με τη μουσική) δουλειές  τους που τους  αποφέρουν τα σταθερά τους έσοδα.

Μέχρι τώρα όμως ο μουσικός που αναγκαζόταν να δουλεύει δυο δουλειές παράλληλα θεωρούσε την άσχετη με τη μουσική δουλειά ως απλά απαραίτητη για να τροφοδοτεί τις ανάγκες της μουσικής του δουλειάς που ήταν αναμφισβήτητα ο στόχος του και η επένδυση του για το μέλλον.

Για πρώτη ίσως φορά εμφανίζεται μερίδα των μουσικών να αποδέχεται μοιρολατρικά ότι δεν υπάρχει μέλλον για αυτούς και ότι η μουσική τους δουλειά δεν είναι παρά ένα χόμπι.

Μήπως όμως παραείναι «ακριβό» (και εντός και εκτός εισαγωγικών) όλο αυτό για να είναι απλά ένα χόμπι;

Και μήπως συγκεκριμένοι οικονομικοί κύκλοι κερδίζουν άμεσα ή έμμεσα χρήματα από το «χόμπι» σου αυτό;

Σε αυτό το παράλληλο σύμπαν θα βουτήξουμε στο επόμενο «Άρση – Θέση» προς το τέλος του μήνα.