Μετατροπίες με τις «Πιαν-ωδίες» του Περικλή Κούκου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Οι «Πιαν-ωδίες» είναι ένα παιχνίδι με ένα αλλά και δύο πιάνα, για δύο, τέσσερα ή και οκτώ χέρια, στο οποίο θα συμμετάσχουν με… τόλμη και φαντασία, την Τετάρτη 20 Νοεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η Στέλλα Κούκου, ο Δημήτρης Κούκος, ο Νίκος Λαάρης και ο Θανάσης Αποστολόπουλος.

Εμπνευστής αυτού του διασκεδαστικού μουσικού παιχνιδιού είναι ο μαέστρος Κωσταντίνος Καρύδης που είχε την ιδέα να παρουσιαστούν μεταγραφές έργων σκηνικής μουσικής του Περικλή Κούκου από μαθητές του στο Μέγαρο.

Σκοπός αυτής της παρουσίασης είναι ο ακροατής «να εκτιμήσει τη μουσικότητα και τις συνθετικές αρετές ενός δημιουργού που μιλά με απλότητα και σαφήνεια, αρθρώνοντας έναν προσωπικό μουσικό λόγο», όπως αναφέρει στο σημείωμά του για το έντυπο πρόγραμμα της συναυλίας ο κλαρινετίστας Γιάννης Σαμπροβαλάκης. Στις «Πιαν-ωδίες», θα ακουστούν «Τα τραγούδια δίχως λόγια», αποσπάσματα από την οπερατική τριλογία «Μανουέλ Σαλίνας», «Ο Κονρουά και οι κόπιες του» (μεταγραφή σε πρώτη εκτέλεση) και «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας», καθώς και η Suite in Blue (επίσης σε πρώτη εκτέλεση). Τη συναυλία θα προλογίσει ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Κ.Ο.Α. Βασίλης Χριστόπουλος.

Οι «Πιαν-ωδίες» εντάσσονται στις εκδηλώσεις της Σειράς «Μετατροπίες», μέσω της οποίας το κοινό έχει την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με απρόσμενες πτυχές του έργου διαφόρων συνθετών και να απολαύσει παιγνιώδεις τρόπους «μεταποίησης» και επαναπροσέγγισης των δημιουργιών τους.

Η πλούσια συνθετική παραγωγή του Περικλή Κούκου, ενός από τους διαπρεπέστερους συνθέτες της γενιάς του, περιλαμβάνει πέντε όπερες, δύο σκηνικές καντάτες, έργα για ορχήστρα, για φωνή ή σόλο όργανα, μουσική δωματίου, καθώς και σκηνική μουσική. Έχει γράψει ουκ ολίγες συνθέσεις, κατόπιν παραγγελίας πολιτιστικών φορέων της ημεδαπής και της αλλοδαπής, καθώς και ελληνικών μουσικών συνόλων (Κ.Ο.Α., Κ.Ο.Θ., Ορχήστρα των Χρωμάτων, κ.ά.). Πολλές από αυτές έχουν παρουσιαστεί σε συναυλιακούς χώρους και φεστιβάλ εντός και εκτός ελληνικών συνόρων από τις πιο γνωστές ελληνικές ορχήστρες, αλλά και από ξένα μουσικά σύνολα (Συμφωνικές Λονδίνου, Οξφόρδης, Ραδιοφωνίας της Μόσχας, Βιρτουόζοι της Πράγας, Συμφωνιέττα της Σόφιας, Alea III της Βοστώνης, Καμεράτα  του Μονάχου και της Στουτγκάρδης, Συμφωνική ΝΗΚ του Τόκιο, κ.ά.). Συνθέσεις του έχουν ηχογραφηθεί και παρουσιαστεί από την Ελληνική Ραδιοφωνία-Τηλεόραση, καθώς και από ραδιοφωνίες ξένων χωρών. Έργα του έχουν εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο εξωτερικό, στο πλαίσιο των ανταλλαγών της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών (Βερολίνο, Δρέσδη, Λειψία), ενώ έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και έχει δώσει διαλέξεις και σεμινάρια σε διάφορες χώρες.

Ο Περικλής Κούκος κατείχε υψηλές θέσεις στη διοίκηση σημαντικών οργανισμών (Ε.Λ.Σ., Ελληνικό Φεστιβάλ), ενώ έχει κληθεί κατά καιρούς να αναλάβει την καλλιτεχνική επιμέλεια και επεξεργασία μουσικών κειμένων για προβεβλημένα πολιτιστικά και αθλητικά γεγονότα (Αφή Ολυμπιακής Φλόγας, τελετές για τον εορτασμό της νέας χιλιετίας, κ.λπ.). Η διδακτική του δραστηριότητα είναι ιδιαίτερα αξιόλογη, με συνεργασίες με το Εθνικό Ωδείο (Καλ. Διευθυντής) και το Ωδείο Αθηνών, όπου επανίδρυσε τη Σχολή Ανώτερων Θεωρητικών. Σπούδασε πιάνο στην Αθήνα και την Βιέννη και μελέτησε ανώτερα θεωρητικά με τον Δημήτρη Δραγατάκη και τον Γ. Α. Παπαϊωάννου. Χάρη σε υποτροφίες ελληνικών και ξένων φορέων, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές σύνθεσης και διεύθυνσης ορχήστρας στην Βασιλική Μουσική Ακαδημία του Λονδίνου, από όπου αποφοίτησε με πρώτο βραβείο, λαμβάνοντας  μεταπτυχιακό δίπλωμα σύνθεσης και ανώτατο δίπλωμα (Dip. R.A.M.).

Στη συναυλία της 20ης Νοεμβρίου, ο πρώτος λόγος ανήκει στα «Τραγούδια δίχως λόγια». Πρόκειται για πέντε κομμάτια μεταγραμμένα για σόλο πιάνο (Ανοιχτομάτης ύπνος, Τραγούδι κοριτσιού, Ληρολογήματα, Το θαλασσινό τριφύλλι και Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές) που βασίζονται σε θέματα από το μουσικό παραμύθι «Ο Μερλίνος ο Μάγος και το Νησί των Ποιητών» (2003, σε ποίηση Ελύτη, Σεφέρη, Σικελιανού, κ.ά.). Θα τα παρουσιάσει ο Νίκος Λαάρης. Ο νεαρός πιανίστας και αρχιμουσικός, μετά την αποφοίτησή του από το Ωδείο Αθηνών, πραγματοποίησε και αυτός μεταπτυχιακές σπουδές, με υποτροφίες ελληνικών και ξένων ιδρυμάτων, στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου, καθώς και στην Manhattan School of Music της Νέας Υόρκης, όπου δίδαξε ακολούθως πιάνο, θεωρητικά και παιδαγωγικά. Έχει επίσης διδάξει στο Πανεπιστήμιο Columbia. Είναι απόφοιτος της Σχολής Διεύθυνσης Ορχήστρας του Ωδείου του Άμστερνταμ. Ο Νίκος Λαάρης έχει δώσει ρεσιτάλ στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, έχει συνεργαστεί ως σολίστ και ως μαέστρος με αρκετές ελληνικές και γερμανικές ορχήστρες, και έχει συμπράξει με το Munich Ballet Theatre στη χοροθεατρική παρουσίαση των «Παραλλαγών Γκόλντμπεργκ» του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ.

Στη συνέχεια, τον Νίκο Λαάρη θα διαδεχθεί στη σκηνή της Αίθουσας Δημήτρης Μητρόπουλος ο Θανάσης Αποστολόπουλος που θα παίξει στο πιάνο «Τρία χορευτικά» από την τρίπρακτη όπερα «Μανουέλ Σαλίνας». Η όπερα (1994), που έχει ανέβει στην Εθνική Λυρική Σκηνή αλλά και στο εξωτερικό, βασίζεται στα «Χειρόγραφα του Μανουέλ Σαλίνας», τη γνωστή νουβέλα του Τάσσου Ρούσσου, ο οποίος είναι και ο λιμπρετίστας του έργου. Απόφοιτος και αυτός του Ωδείου Αθηνών, ο Θανάσης Αποστολόπουλος αφιερώνει σημαντικό μέρος της δραστηριότητάς του στη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία, ενώ ερμηνεύει συχνά έργα Ελλήνων συνθετών σε πρώτη εκτέλεση. Σπούδασε μουσική στο Λονδίνο, το Παρίσι και το Σάλτσμπουργκ. Υπήρξε μαθητής, μεταξύ άλλων, του Άρη Γαρουφαλή, της Ιρίνα Ζαρίτσκαγια και της Ζερμαίν Μουνιέ. Ως σολίστ, έχει στο ενεργητικό του εμφανίσεις στην Ευρώπη πλαισιωμένος από διακεκριμένα συμφωνικά σύνολα και σχήματα μουσικής δωματίου, ενώ συμπράττει συχνά με λυρικούς καλλιτέχνες, με τους οποίους έχει εμφανιστεί στην Ευρώπη, τις Η.Π.Α. και την Μέση Ανατολή, καθώς και σε φεστιβάλ στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το πρώτο μέρος της βραδιάς θα ολοκληρωθεί με μια σουίτα για πιάνο που είναι εμπνευσμένη από το δεύτερο έργο της φαντασιακής λυρικής τριλογίας του Περικλή Κούκου, την μονόπρακτη όπερα «Ο Κονρουά και οι κόπιες του» (1987-8, σε στίχους Αλέκας Μουρίκη και δραματουργική επεξεργασία του συνθέτη). Η ομώνυμη Σουίτα για τέσσερα χέρια παρουσιάζεται σε πρώτη εκτέλεση και σε επιμέλεια μεταγραφής του Δημήτρη Κούκου, ο οποίος και θα ερμηνεύσει το έργο με την αδελφή του Στέλλα. Η παρτιτούρα αποτελείται από τα μέρη: 1. Εισαγωγή-Χορευτικό, 2. Αποχαιρετισμός, 3. Ο κόσμος του Κονρουά, 4. Ερωτικό και 5.Ύμνος στον Κονρουά. Γεννημένος στην Αθήνα, το 1982,  ο Δημήτρης Κούκος, μετά την αποφοίτησή του από το Εθνικό Ωδείο με άριστα παμψηφεί, πρώτο βραβείο και αριστείο εξαιρετικής επίδοσης (τάξη Ναταλίας Μιχαηλίδου) και ύστερα από την ολοκλήρωση των σπουδών του στα ανώτερα θεωρητικά με τον Περικλή Κούκο, συνέχισε τα μεταπτυχιακά του στην École Normale de Musique του Παρισιού και στο Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου ως υπότροφος του Ιδρύματος Α. Ωνάσης. Στο βιογραφικό του περιλαμβάνονται συναυλίες και ρεσιτάλ στην Ελλάδα, την Γερμανία, την Τσεχία, την Ιταλία, την Βουλγαρία και άλλες χώρες, συνεργασίες με ορχήστρες, μαέστρους και σολίστ από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και πολλές συμμετοχές σε φεστιβάλ εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Πέρυσι, εμφανίστηκε στο Μέγαρο στο πλαίσιο του Κύκλου «Οι σονάτες του Μπετόβεν». Ο Δημήτρης Κούκος διδάσκει πιάνο και ανώτερα θεωρητικά στο Εθνικό Ωδείο.

H Στέλλα Κούκου μελέτησε πιάνο με την καταξιωμένη παιδαγωγό και σολίστ Ρίτα Βούρτση  καθώς και ανώτερα θεωρητικά με τον Περικλή Κούκο. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Εθνικού Ωδείου (άριστα παμψηφεί, πρώτο βραβείο, αριστείο εξαιρετικής επιδόσεως και βραβείο ερμηνείας ελληνικών έργων «Μαν. Καλομοίρης»). Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο πιάνο με υποτροφία στο Παρίσι (École Normale de Musique) θητεύοντας δίπλα στην Ναταλία Μιχαηλίδου. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια με το Ντούο Γκάνεφ, τον Μαρτίνο Τιρίμο, τον Αλαίν Λεφέβρ και άλλους διάσημους δεξιοτέχνες. Έχει δώσει ατομικά ρεσιτάλ και έχει λάβει μέρος σε συναυλίες μουσικής δωματίου εντός και εκτός αθηναϊκών τειχών. Έχει ακόμη συμμετάσχει ως σολίστ σε συναυλίες στην Γερμανία και την Βουλγαρία. Είναι καθηγήτρια πιάνου και θεωρητικών στο Εθνικό Ωδείο.

Το δεύτερο μέρος των «Πιαν-ωδιών» θα αρχίσει με μια ακόμη σουίτα, αυτή τη φορά για δύο πιάνα. Σημείο αναφοράς της η όπερα-μπαλέτο «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» (1991-2) που είναι εμπνευσμένη από το περίφημο ποιητικό ονειρόδραμα του Σαίξπηρ. Το ελληνικό λιμπρέτο της υπογράφει ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννης Καραχισαρίδης. Η μεταγραφή έγινε από τον διεθνούς φήμης Έλληνα αρχιμουσικό Κωνσταντίνο Καρύδη και από τον Νίκο Λαάρη, ο οποίος θα ερμηνεύσει το έργο με τον Θανάση Αποστολόπουλο. Η σουίτα είναι εννεαμερής: 1. Εισαγωγή, 2. Ξωτικά-Πουκ, 3. Η σύγκρουση, 4. Ο εξαγνισμός, 5. Το τραγούδι του γαιδάρου, 6. Ξόρκια-Νανούρισμα, 7. Το παιχνίδι, 8. Στα βάθη του ονείρου και 9. Περιπλανώμενος θνητός.

Στο τέλος της συναυλίας, θα ακουστεί σε πρώτη εκτέλεση η εντυπωσιακή μεταγραφή για δύο πιάνα-οκτώ χέρια της τετραμερούς Suite in Blue, που βασίζεται στα μουσικά θέματα της σκηνικής καντάτας Ημερολόγιο για περαστικούς (1996, σε ποίηση Χριστόφορου Χριστοφή). Για την ερμηνεία της θα επιστρατευθούν και οι τέσσερις σολίστ της βραδιάς, οι Θανάσης Αποστολόπουλος, Δημήτρης και Στέλλα Κούκου και Νίκος Λαάρης.