Ομάδα Beforelight: Για την ημερίδα Urban Lightscapes

Στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής Ημερίδας Urban Lightscapes (www.urbanlightscapes.net), η ομάδα εικαστικού φωτισμού Beforelight καλωσορίζει διεθνούς φήμης επιστήμονες, καλλιτέχνες και θεωρητικούς από την Ελλάδα και το εξωτερικό και προσκαλεί το κοινό σε μία ανοιχτή συζήτηση πάνω στη διαμόρφωση του αστικού φωτισμού και των συνεπειών του στην αλλαγή της ταυτότητας των πόλεων.

Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί στις 4 Νοεμβρίου 2013 στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών και λίγο πριν ξεκινήσουν να τίθονται τα ερωτήματα στο τραπέζι η ομάδα Beforelight μιλάει στο Culturenow και διευκρινίζει κάποια βασικά σημεία για το τι σημαίνει αστικός φωτισμός σήμερα.

Συνέντευξη Αθηνά Πούλιου

Culturenow: Στις 4 Νοεμβρίου θα πραγματοποιήσετε μία ανοιχτή συζήτηση στο πλαίσιο της Ημερίδας Urban Lightscapes με θέμα τον αστικό φωτισμό. Πείτε μας λίγα λόγια συγκεκριμένα για αυτή την ημερίδα που πραγματοποιείται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και πιο γενικά τι εννοούμε όταν λέμε αστικός φωτισμός;

BeforeLight: H ημερίδα αυτή πραγματοποιείται για να ξεκινήσει ένας διάλογος μεταξύ των επαγγελματιών του φωτός (ακαδημαϊκοί, σχεδιαστές, καλλιτέχνες) και των πολιτών, για τον αστικό φωτισμό των ευρωπαικών πόλεων. Στην ημερίδα θα μιλήσουν γνωστοί σχεδιαστές φωτισμού και θεωρητικοί για τον φωτισμό στην υπηρεσια του πολίτη, επίσης γνωστοί εικαστικοί του φωτος θα μιλήσουν για τον εικαστικό φωτισμό στην πόλη και επίσης ένα πολύ σημαντικός σχεδιαστής φωτισμού, επικεφαλής σχεδιασμού της Philips Lighting International και καλλιτεχνικός διευθυντής του Amsterdam Light Festival, ο Rogier van der Heide θα παρευρεθεί και μιλήσει για τη θέση του φωτισμού στην πόλη. Tέλος η συμμετοχή των κατοίκων θα συζητηθεί εκτενώς και γι’αυτό επιθυμούμε και την παρουσία των πολιτών της Αθηνας στην ημερίδα.

Αστικός φωτισμός είναι ο φωτισμός της πόλης. Αναφέρεται στον αστικό εξοπλισμό φωτισμού, δρόμων, αυτοκινητόδρομων, πεζόδρομων, πλατειών, στον εξωτερικό φωτισμό κτηρίων, αλλά και σε πιο δημιουργικές επεμβάσεις μέσα στο δημόσιο χώρο που ξεπερνούν τις λειτουργικές ανάγκες και απευθύνονται στην αίσθηση του ανήκειν του πολίτη.

C. N: Πώς αντιλαμβάνονται οι πολίτες την έννοια του αστικού φωτισμού και πώς μπορεί να τους επηρεάσει στην καθημερινότητά τους;

B. L.: Ο φωτισμός επηρεάζει και τη λειτουργικότητα και το αίσθημα ασφαλούς διαβίωσης της καθημερινότηατας μας, αλλά και αναγνώρισης του αιθήματος του «τόπου». Το πώς αντιλαμβάνονται οι πολίτες μιας πόλης τον αστικό φωτισμό είναι άμεσα συνυφασμένο με το τι τους δίνει σε αυτόν τον τομέα η ίδια η πόλη. Για παράδειγμα πολίτες πόλεων όπως το Άμστερνταμ, το Αϊντχόφεν, το Βελιγράδι, η Λυών κ. ά. όπου γίνονται φεστιβάλ φωτός, είναι πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι με το θέμα δημιουργικός αστικός φωτισμός. Όταν λέμε αστικός φωτισμός (και αυτό είναι το σημείο σύνδεσης με την ημερίδα μας) εννοούμε οι φωτιστικές παρεμβάσεις στον αστικό χώρο που μπορούν να αλλάξουν την ταυτότητα μιας πόλης και όχι μόνο να τη φωτίσουν λειτουργικά. 

C. N: Υπάρχει και το εικαστικό κομμάτι του αστικού φωτισμού. Πώς οι σύγχρονοι καλλιτέχνες φωτός συμβάλλουν στη διαμόρφωση του φωτισμού στους δημόσιους χώρους;

B. L.: Ο εικαστικός φωτισμός ανήκει στην οικογένεια του installation art και το  installation art έχει εδώ και πολύ καιρό εισβάλλει στο δημόσιο χώρο. Σε αυτά τα πλαίσια ο εικαστικός φωτισμός μπορεί να υπάρξει με τη μορφή μιας περιστασιακής  η περισσότερο μόνιμης εγκατάστασης στην πόλη, στα πλαίσια ενός Light Festival ή μιας μόνιμης επέμβασης σε ένα χώρο. Η συμβολή τους είναι σημαντικοί γιατί μπορούν να «ανατρέψουν» τον συνήθη τρόπο με τον οποίο βιώνουμε έναν χώρο, να δημιουργήσουν ένα στοιχείο εκπληξης μέσα στην πόλη.

C. N: Και οι απλοί πολίτες, που δεν είναι καλλιτέχνες ή επαγελματίες φωτός, πώς μπορούν να συμβάλουν και αυτοί;

B. L.: Οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν με πολύ απλά πράγματα, όπως είναι η δωρεά παλαιών φωτιστικών, κάτι που έγινε στη Συνοικία Πιττάκη, μέχρι πιο περίπλοκα, π.χ. μέσω παραμετρικού σχεδιασμού η συχνότητα της κίνησης τους να διαμορφώνει το φωτισμό στο χώρο. Αλλά, ακόμα και υποδεικνύοντας δρόμους η ανοικτούς χώρους που θεωρούν ότι πρέπει να αλλάξουν και κινητοποιώντας τις δικές τους δημιουργικές δυνάμεις.

C. N: Ως ομάδα εικαστικού φωτισμού Beforelight θα θέλατε να μας πείτε κάποιες δικές σας σκέψεις ή προτάσεις πάνω στο θέμα του αστικού φωτισμού και του δημόσιου χώρου;

B. L.: Ο αστικός φωτισμός είναι ένα θέμα ευρύ και είναι αποτέλεσμα συστηματικής μελέτης και διαβούλευσης πολλών εμπλεκόμενων φορέων, των πολιτών, του δήμου, σχεδιαστών, και καλλιτεχνών.  Εμείς επιδιώκουμε μέσω της δράσης Urban Lightscapes να ξεκινήσει κατ’αρχήν ενας διάλογος και να αυξηθεί η συμμετοχή των πολιτών σε αυτή τη διαδικασία. Εμείς, εξάλλου,  θέλουμε (και το προσπαθούμε τα τελευταία 2 χρόνια με τα έργα μας) να γίνονται φωτιστικά έργα που συμπεριλαμβάνουν τη συμμετοχή του κόσμου και αλλάζουν (για λίγο ή και μόνιμα) τη γειτονιά τους.

C. N: Στην ημερίδα – συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, οι επισκέπτες τι θα έχουν την ευκαιρία να ακούσουν και να μάθουν;

B. L.: Η ημερίδα, που είναι ανοιχτή στο κοινό (δίνονται δελτία προτεραιότητας στη είσοδο), περιλαμβάνει τρεις βασικές θεματικές ενότητες: στην πρώτη θα διερευνηθεί το θέμα του αστικού φωτισμού και κατά πόσο εξυπηρετεί τον πολίτη, στη δεύτερη η σχέση του εικαστικού φωτισμού με την πόλη ενώ στην τρίτη θα γίνει μία προσπάθεια σύνδεσης των δύο παραπάνω ώστε να αφορούν τον κάτοικο: κατά πόσο μπορεί ο ίδιος ο κάτοικος να συμμετέχει στο σχεδιασμό και να διαδρά με το φωτισμό της πόλης του; Εκτος από τον Rogier van der Heide θα ειναι έλληνες μελετητές φωτισμού όπως ο Κώστας Κάπος και η Ελευθερία Ντεκώ, θα παρουσιαστεί ένα ερευνητικό πρόγραμμα του ΕΜΠ για τον διαδραστικό αστικό φωτισμό. Επίσης θα είναι σημαντικοί εικαστικοί και ακτιβιστές του φωτός όπως ο Valentin Ruhry, η Τamar Frank και οι Social Light Movement.

C. N: Θα υπάρξει κάποια επόμενη δράση σας στην Αθήνα σχετικά με το θέμα του αστικού φωτισμού ή κάποια άλλη δράση, ίσως πιο εικαστική που θα θέλατε να μας ανακοινώσετε;

B. L.: Αυτό το διάστημα έχουμε επικεντρωθεί στο Urban Lightscapes Project, το οποίο τελειώνει την άνοιξη του 2014 στο Μαάστριχτ. Μας ενδιαφέρει όμως πολύ να συνεχιστεί αυτή η δράση στην Αθήνα, με μία ή περισσότερες εγκαταστάσεις. Προς το παρόν είμαστε σε ένα στάδιο brainstorming, σε συζητήσεις για ενδιαφέρουσες συνεργασίες και σε δημιουργικές βόλτες σε σκοτεινούς δρόμους της πόλης!