Κυριακή πρωί με μουσικές του Μοντερνισμού με το Ergon Ensemble στο Μέγαρο Μουσικής

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσιάζει το Ergon Ensemble σε μια συναυλία την Κυριακή το πρωί με μουσικές του Μοντερνισμού.

Η μουσική του 20ου αιώνα δεν κατέκτησε ποτέ το μεγάλο κοινό. Και ενώ οι πίνακες του Πικάσο ή του Τζάκσον Πόλοκ πουλιούνται για εκατομμύρια δολάρια ή ευρώ, οι συνθέσεις της ίδιας εποχής προκαλούν ακόμα αμηχανία στους μουσικόφιλους και παραμένουν ακατάληπτες για τον  υπόλοιπο κόσμο. Η κλασική μουσική θεωρείται μια τέχνη νεκρών: αρχίζει με τον Μπαχ και τελειώνει στον Μάλερ και τον Πουτσίνι και όταν κανείς ακούει ότι οι συνθέτες εξακολούθησαν και μετά από αυτούς και ότι υπάρχουν συνθέτες και σήμερα ανάμεσά μας, καταπλήσσεται.

Κυριακή πρωί στο Μέγαρο, 13 χρόνια από το τέλος του περασμένου αιώνα, με μια μεγάλη «αφήγηση» της μουσικής του 20ου αιώνα, για να έρθουν σε επαφή τα παιδιά και το νεανικό κοινό με τον πλούτο των συνθέσεων του Μοντερνισμού, αλλά και της σύγχρονης εποχής και να δουν ζωντανά τις τεράστιες δυνατότητες που προσφέρει η τεχνολογία στη μουσική.

Συνθέσεις-σταθμοί στην περιπέτεια της μουσικής του πιο συναρπαστικού και ανατρεπτικού αιώνα θα παρουσιαστούν από το Ergon Ensemble  -που υποστηρίζεται από το Ernst von Siemens Music Foundation: Ιγκορ Στραβίνσκι, Άντον Βέμπερν, Άρνολντ Σένμπεργκ, Άλμπαν Μπεργκ, Ολιβιέ Μεσιάν, Νίκος Σκαλκώτας, Ιάννης Ξενάκης, Γιώργος Απέργης, Σαλβατόρε Σκιαρίνο, Τζον Κέιτζ, Λουτσιάνο Μπέριο, Φίλιπ Γκλας, Στιβ Ράιχ, Τζέικομπ TV, Τέρυ Ράιλι. Θα προβληθεί επίσης η ταινία animation,  «Ο νόμος της βαρύτητας», του Σπύρου Ρασιδάκη. Η  επιμέλεια της εκδήλωσης έχει γίνει από τον  Αλέξανδρο Μούζα, ο οποίος θα κάνει και την παρουσίαση των έργων.

Η συναυλία εντάσσεται στην εκπαιδευτικού χαρακτήρα Σειρά «Κυριακή Πρωί στο Μέγαρο» που απευθύνεται κυρίως σε νέους ακροατές κι αφορά σε συναυλίες με δημοφιλή έργα.

Χορηγός του κύκλου «Κυριακή Πρωί στο Μέγαρο», Ο όμιλος Eurobank

Ο όμιλος Eurobank, στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, προσφέρει δωρεάν εισιτήρια για όλες τις παραστάσεις του κύκλου «Κυριακή Πρωί στο Μέγαρο», σε σχολεία της επαρχίας.

Οι ήχοι του 20ου αιώνα δεν είναι εξωγήινοι: οι ατονικές συγχορδίες ακούγονται στη τζαζ, οι ήχοι της αβάν γκαρντ στις μουσικές επενδύσεις των ταινιών του Χόλυγουντ, ο μινιμαλισμός τροφοδότησε τη ρόκ, την ποπ, τη χορευτική μουσική, από την εποχή του Velvet Underground. Μερικές φορές οι μουσικές αυτές ακούγονται σαν θόρυβος και είναι. «Όπου και αν είμαστε, αυτό που ακούμε είναι κυρίως θόρυβος. Όταν τον αγνοούμε , μας ενοχλεί. Όταν τον ακούμε προσεκτικά, τον βρίσκουμε συναρπαστικό», έλεγε ο Τζον Κέιτζ.

Ο 20ος αιώνας ήταν ένας λαβύρινθος, ένα πανδαιμόνιο ήχων, ένα μωσαϊκό που το αποκαλούμε ακόμα Μοντερνισμό. Το 1912 ο Ίγκορ Στραβίνσκι, με την Ιεροτελεστία της Άνοιξης, εισέβαλε ανοίκεια σε μια καινούργια εποχή, με ήχους που προκάλεσαν απορία και βίαιες εκρήξεις του κοινού. Εκατοντάδες συνθέτες ακολούθησαν: Ο Άρνολντ Σένμπεργκ  ανατίναξε ό,τι είχε απομείνει από το παλιό αρμονικό σύστημα της δωδεκάτονης χρωματικής κλίμακας. Ο Μπέλα Μπάρτοκ, με τα υλικά του Σένμπεργκ και του Στραβίνσκι έφτιαξε τη δική του ουγγαρέζικη φωνή, έναν πολύ προσωπικό μοντερνισμό επιστροφής στους λαϊκούς ήχους και στη φύση. Ο μαθητής του Σένμπεργκ, ο Άντον Βέμπερν έκανε το σύστημα του δασκάλου του ακόμα πιο συστηματικό.

Στο δεύτερο μισό του αιώνα, ο Τζον Κέιτζ ήταν η καινούργια άγρια φωνή που ήθελε να ανατρέψει την αισθητική και τις ιδεολογίες του παρελθόντος και έμμεσα να καταγγείλει τις καταστροφές και τις τραγωδίες που προκάλεσαν, ακυρώνοντας τις ιδέες του «σκοπού» και της «σημασίας» στην τέχνη. Ο Γιάν Σιμπέλιους, ο Μπέντζαμιν Μπρίτεν και ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς, ήταν ή άλλη ιερή τριάδα που εξέφρασε το άλλο ρεύμα του Μοντερνισμού, ότι η επανάσταση είναι η αφετηρία της πρωτοπορίας.

Στην μουσική, όπως και στις άλλες τέχνες, ο 20ος αιώνας υπήρξε μια έκρηξη συγκρούσεων και αντιθέσεων: φουτουρισμός και πριμιτιβισμός, υπερπρογραμματισμός και αυτοσχεδιασμός, πολυπλοκότητα και μινιμαλισμός, τέχνη που προκαλούσε το κατεστημένο και ποπ. Μια εποχή πολλών ποταμών που έφταναν σε ένα δέλτα. Όσο για τη σύγχρονη μουσική, αυτή που άρχισε από τα τέλη του 20ου και συνεχίζεται, είναι δύσκολο να  καταγραφεί κατηγοριοποιημένη. Κάθε ύφος βρίσκει μια θέση –μινιμαλισμός, μετα-μινιμαλισμός, ηλεκτρονική μουσική, laptop music, internet music, Νέα Πολυπλοκότητα, σκοτεινές συνθέσεις και μυστικιστικοί στοχασμοί από την Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία, εκδοχές της ροκ, της ποπ και της χιπ-χοπ, νέοι πειραματισμοί  με τη λαϊκή μουσική  στη Λατινική Αμερική, την Άπω Ανατολή, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Κάθε είδος συναγωνίζεται το άλλο και κανένα δεν έχει υπεροχή.

Το να συνθέτεις  είναι «απελπιστικά δύσκολο» λέει ο Τόμας Μαν. Και παρόλο ότι μεγάλη ποσότητα μουσική γράφεται κάθε μέρα – στο ιντερνετ βρίσκουμε εκατοντάδες ονόματα συνθετών- ελάχιστο κομμάτι αυτής της παραγωγής έχει δημιουργήσει ένα κοινό πέρα από μια μικρή ομάδα οπαδών της καινούργιας μουσικής. Η πλειοψηφία των πολλών αυτών συνθετών κερδίζουν το ψωμί τους διδάσκοντας σύνθεση  και οι μαθητές τους γίνονται κι αυτοί δάσκαλοι  και παραμένουν μαγεμένοι από τις τύχες των προγόνων τους που είχαν βασιλιάδες στα πόδια τους, καθήλωναν μεγάλα πλήθη και έγραφαν εθνικούς ύμνους. Αργά ή γρήγορα συνειδητοποιούν ότι η σύγχρονη κουλτούρα δεν έχει θέση για ήρωες χωρίς να αποκλείεται ότι το μέλλον θα ανακαλύψει στην εποχή που ζούμε ένα άλλον χρυσό αιώνα.

Η μουσική του 20ου αιώνα είναι ένα σημαντικό κομμάτι του κλασικού ρεπερτορίου και παρόλο ότι οι προγραμματισμοί των μεγάλων αιθουσών σε όλο τον κόσμο εξακολουθούν να αντιστέκονται, για να μην απομακρύνουν ένα πιο παραδοσιακό κοινό, η μοντερνιστική και σύγχρονη μουσική τρυπώνει σιγά-σιγά, όλο και πιο συχνά στις συναυλίες και τα κοντσέρτα.