Η Τριλογία της Ζωγραφικής: Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες στο Μουσείο Φρυσίρα

Το Μουσείο Φρυσίρα παρουσιάζει μια σειρά από εκθέσεις με τίτλο «Η τριλογία της ζωγραφικής»…

… ξεκινώντας από την έκθεση “Ζωγραφική Ι-Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες, 1960-1980“, στις 19 Ιανουαρίου-12 Μαίου 2013.

Η περίοδος των πενήντα ετών στην ευρωπαϊκή ζωγραφική (1960-2010) που καλύπτουν οι τρεις εκθέσεις που αποτελούν την ενότητα με τίτλο Τριλογία της Ζωγραφικής. Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες και θα διοργανωθούν από το Μουσείο Φρυσίρα κατά την περίοδο 2013-2015, εκτός του ότι αποτελεί τον κύριο όγκο των συλλογών του, συνιστά μια κρίσιμη καμπή στις εξελίξεις των εικαστικών τεχνών, καθώς μετά από μια μακρά αμφισβήτηση της αναπαραστατικής ζωγραφικής κατά τα πρώτα εξήντα χρόνια του εικοστού αιώνα προς όφελος άλλων μορφών (γεωμετρική τέχνη, αφαίρεση) ή μέσων (κολάζ, φωτογραφία, βίντεο, εγκαταστάσεις, περφόρμανς) ξαναφέρνει τη ζωγραφική αναπαράσταση στο προσκήνιο. Από τις πρώτες δειλές επιστροφές στη ζωγραφική με κύριο άξονα τη Βρετανία στη δεκαετία του ’60 θα έχουμε τα επόμενα χρόνια πληθώρα οπισθοχωρήσεων και “αναβιώσεων” του ζωγραφικού μέσου, τις οποίες οι κριτικοί αντιλήφθηκαν άλλοτε ως συλλογική αντίδραση απέναντι στις κρίσεις και τα αδιέξοδα της πρωτοπορίας και άλλοτε ως χειρισμούς των αιθουσών τέχνης για την αναζωογόνηση του εμπορίου. Στην Ελλάδα η ζωγραφική ποτέ δεν αποσύρθηκε ουσιαστικά από το προσκήνιο ή (κυρίως) τις αίθουσες διδασκαλίας της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, κάνοντας πολλούς να μιλούν για μια ειδική ελλαδική παράδοση στην αναπαραστατική ζωγραφική.

Βέβαια, μια τέτοια παράδοση κάθε άλλο παρά ομοιογενής είναι αφού διανθίζεται συνεχώς με νέες συνισταμένες: Με πρώτη συμπαγή αυτή της Σχολής του Μονάχου στο δεύτερο μισό του 19ου που θα συντηρηθεί μέσα από τη διδασκαλία των αποφοίτων της στην εδώ Α.Σ.Κ.Τ. για πολλά χρόνια και στη συνέχεια την αναζήτηση ενός άλλου “γηγενούς δρόμου” από τη λεγόμενη Γενιά του ’30 μέσα από επιρροές από τα Φαγιούμ και τη Βυζαντινή εικονογραφία αλλά και την αντικατάσταση της “δυτικής” ελαιογραφίας με την καθ’ ημάς αυγοτέμπερα. Μετά τον πόλεμο θα είναι αυτοί ακριβώς οι εκπρόσωποι της γενιάς του ’30 που θα διδάξουν και θ’ αποκτήσουν πολυάριθμους μαθητές. Από τη δεκαετία του ’60 θα γίνει σαφές ότι το Παρίσι είναι το κύριο κέντρο των εικαστικών επιρροών για την Αθήνα και, μετά την κυριαρχία της αφαίρεσης και των πρωτοποριών, σταδιακά τα ateliers της Beaux Arts με ζωγραφικό προσανατολισμό θα ανακτήσουν τη σχέση τους με την ελλαδική τέχνη.

Ζωγραφική I-Ευρωπαϊκές Εικαστικές Συγγένειες, 1960-1980
Το πρώτο μέρος της τριλογίας, με τίτλο Ζωγραφική Ι που παρουσιάζεται στο κτήριο της Μονής Αστερίου 3 από τις 19 Ιανουαρίου έως τις 12 Μαϊου 2013, επικεντρώνεται στην περίοδο 1960-1980. Τα χρόνια αυτά σηματοδοτούν τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ελλάδα την πιο ανήσυχη περίοδο σε όλη τη διάρκεια του δεύτερου μισού του εικοστού αιώνα στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο. Τα κυρίαρχα ζητήματα θα είναι ο πόλεμος του Βιετνάμ που θα προκαλέσει κύμα αντιδράσεων στις Η.Π.Α, η εξέγερση του Μάη του ’68 στο Παρίσι, η Άνοιξη της Πράγας και η επέμβαση του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Στην Ελλάδα θα κυριαρχήσουν οι κινητοποιήσεις για την Παιδεία της δεκαετίας του ’60, η κυβερνητική αστάθεια που θα οδηγήσει στη στρατιωτική δικτατορία (1967-1974), την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την τραγωδία της Κύπρου, στη συνέχεια μια ανήσυχη μεταπολιτευτική περίοδο που θα δώσει πρωτοφανείς ελευθερίες στο καλλιτεχνικό και το εκφραστικό επίπεδο αλλά μια εντονότατη πολιτικοποίηση του καλλιτεχνικού έργου.

Στην Ευρώπη θα είναι η (τελευταία;) εποχή των πρωτοποριών και των νέων μέσων στα εικαστικά. Οι ζωγράφοι που επιμένουν αναπαραστατικά θα το κάνουν δειλά και στο περιθώριο των μεγάλων καλλιτεχνικών διοργανώσεων, με την εξαίρεση της Βρετανίας στην οποία θα είναι στο προσκήνιο καθόλη τη μεταπολεμική περίοδο. Η δεκαετία του ΄70 θα εμφανίσει μια συλλογική κόπωση με τις προτάσεις των πρωτοποριακών μορφών και την παλινόρθωση ζωγραφικών παραδειγμάτων. Στην Ελλάδα, βέβαια, τα πράγματα θα είναι διαφορετικά με ουσιαστικά διαρθρωτικά στοιχεία την συμπαρουσία τριών γενεών, σχεδόν ταυτόχρονα: αυτή των κληρονόμων της ζωγραφικής παράδοσης και της “ελληνικότητας” δεκαετίας του ’30, αυτή των πρωτοποριακών καλλιτεχνών της λεγόμενης γενιάς του ’60 που είτε δρουν από το Παρίσι (κυρίως) είτε επιστρέφουν στην πατρίδα τους για να διδάξουν και να δρέψουν τις δάφνες για τη μέχρι τότε πορεία τους και, τέλος, την εμφάνιση μιας νέας, δυναμικής, γενιάς του ’70, έντονα πολιτικοποιημένης και, παράλληλα, προσηλωμένης στη ζωγραφική αναπαράσταση, που τμήμα της έχει λάβει κατά καιρούς διάφορα ονόματα (Νέοι Ρεαλιστές, Σχολή των Αθηνών). Αυτές οι δύο τελευταίες “γενιές”, σχεδόν παράλληλα, θα στελεχώσουν την Α.Σ.Κ.Τ. Και, όπως είναι φυσικό, θα δημιουργήσουν με τη σειρά τους “μαθητές” που θα μεταφέρουν τις καλλιτεχνικές διενέξεις των δασκάλων στις επόμενες δεκαετίες.

Επιμέλεια έκθεσης : Θανάσης Μουτσόπουλος
Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα από τις μόνιμες συλλογές του μουσείου Φρυσίρα, από τους καλλιτέχνες:
Βαλαβανίδης Γιάννης, Βυζάντιος Ντίκος(Κων/νος), Γουλάκος Περικλής, Θεοφυλακτόπουλος Μάκης, Κατζουράκης Κυριάκος, Κεσσανλής Νίκος, Κόττης Γιάννης, Κυπραίος Βασίλης, Μπότσογλου Χρόνης, Μυταράς Δημήτρης, Πανιάρας Κώστας, Ρωμανού Χρύσα, Σκουλάκης Δήμος, Τάκης, Τσόκλης Κώστας, Χουλιαράς Νίκος, Χριστοφόρου John, Ψυχοπαίδης Γιάννης, Adami Valerio, Andrea Pat, Arroyo Eduardo, Auerbach Frank, Blake Peter, Cremonini Leonardo, DADO, Feher Laszlo, Golub Leon, Hockney David, Howson Peter, Kirby John, Paladino Mimmo, R.B Kitaj, Rego Paula, Rustin Jean, Segui Antonio, Szafran Sam, Van Geest Arie, Veermesch Jose, Velickovic Vladimir.