Τάκης Τζαμαργιάς: Ο Πέτρος μας θυμίζει το χαμόγελο και την αισιοδοξία που ολοένα χάνουμε

«Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», το έργο της Άλκης Ζέη παρουσιάστηκε την περασμένη θεατρική σεζόν στην παιδική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου με μεγάλη επιτυχία και αναγνώριση από μικρούς και μεγάλους, ειδικούς και μη. Η παράσταση με τη σκηνοθετική υπογραφή του Τάκη Τζαμαργιά, επαναλαμβάνεται και αυτή τη χρονιά και έτσι όσοι την έχασαν, έχουν άλλη μία ευκαιρία να την παρακολουθήσουν. Ο κ. Τάκης Τζαμαργιάς, με βάση την πολυετή εμπειρία του στο παιδικό και νεανικό θέατρο, μας μιλά για το έργο της Άλκης Ζέη, την παράσταση, τον συμβολισμό του Πέτρου αλλά και τα επόμενα καλλιτεχνικά του σχέδια.

Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη

Culturenow.gr: «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» παρουσιάζεται σε δική σας σκηνοθεσία για 2η χρονιά στο Εθνικό Θέατρο. Περιμένατε τη μεγάλη αυτή επιτυχία που σημείωσε η παράσταση πέρυσι;
Τάκης Τζαμαργιάς: Tη μεγάλη επιτυχία όπως και τη μεγάλη αποτυχία δεν τη σκέφτεσαι στη φάση που χτίζεις την παράσταση, αναζητάς μόνο τον τρόπο να επικοινωνήσεις με τον πιο απαιτητικό θεατή που είναι το παιδί κι ο νέος.  Η αναζήτηση είναι επίπονη μα και  πολύ δημιουργική όταν ξέρεις ότι έχεις στα χέρια σου ένα καταξιωμένο λογοτεχνικό έργο, όπως αυτό της Άλκης και που καλείσαι να το υπερβείς ζωντανεύοντάς το  με αντιστοιχίες κι αναλογίες στο σήμερα!

Δεν ξέρω πραγματικά που οφείλεται η μεγάλη ανταπόκριση που είχε η παράσταση σε όλες τις ηλικίες θεατών που το είδαν πέρσι και που γι’ αυτό το λόγο συνεχίζεται και φέτος. Ο σημαντικότερος λόγος και αδιαμφισβήτητος είναι η βαθιά και ειλικρινή αγάπη όλων  συντελεστών και ηθοποιών για το έργο, τη δύναμη και την αλήθεια του. Δε φανταζόμασταν βέβαια ότι οι δύσκολες συνθήκες που βιώνει ο Πέτρος  στα ζοφερά χρόνια της κατοχής, όσο προχωρούσαν οι παραστάσεις θα γίνονταν τόσο οικείες και αναγνωρίσιμες, όπως για παράδειγμα οι σκηνές του συσσίτιου και της διαδήλωσης.

Εν κατακλείδι η επιτυχία της έγκειται σε μια καταπληκτική συνάντηση όλων μας γύρω από το έργο και στις αναπόφευκτες αντιστοιχήσεις του με το σήμερα.

Cul.N.: Ποιά στοιχεία του συγκεκριμένου έργου της Άλκης Ζέη πιστεύετε πως κεντρίζουν σήμερα το ενδιαφέρον μικρών και μεγάλων;
Τ.Τζ.: Πρόκειται για εθνικό μυθιστόρημα και ως τέτοιο κεντρίζει όλες τις ηλικίες. Ο τρόπος που η μεγάλη Ιστορία επιδρά στην ιστορία της οικογένειας του Πέτρου.  Η οικογένεια αυτή είναι οικεία και άμεσα αναγνωρίσιμη, έχει μαμά, μπαμπά, αδέλφια, παππού, γιαγιά, φίλους, πρόσωπα για να αναζητήσει κανείς τη δικό του μικρόκοσμο και να αυτοπροσδιοριστεί.

Cul.N.: Τι συμβολίζει ο Πέτρος για εσάς σήμερα;
Τ.Τζ.: Ο Πέτρος πάνω απ’ όλα είναι ο διαχρονικός Έλληνας που στις πιο δύσκολες στιγμές ανασηκώνει το ανάστημά και  παλεύει με πίστη για έναν καλύτερο κόσμο…

Ο Πέτρος μας θυμίζει το χαμόγελο και την αισιοδοξία που ολοένα και χάνουμε, την πίστη «…για μια καινούρια ζωή»
Κυρίως τον αντίποδα της  κακομαθημένης και εγωπαθούς πλευράς του εαυτού μου, όταν νομίζω  ότι μόνον η δική μου εποχή είναι δύσκολη!

Cul.N.: Πιστεύετε πως τα παιδιά αλλά και οι έφηβοι μπορούν να αντιληφθούν τις δύσκολες ιστορικά περιόδους όπως αυτή, κατά την οποία λαμβάνει χώρα το έργο της Άλκης Ζέη αλλά και αυτή που βιώνουμε σήμερα; Ποιά μηνύματα έχετε ήδη λάβει από τα παιδιά ; Έτυχε να ακούσετε κάποιο σχόλιο από παιδί για την παράσταση που σας εντυπωσίασε;
Τ.Τζ.: Η δύσκολη ιστορικά περίοδος στο έργο της Ζέη ήταν το κίνητρο για να το ανεβάσω , γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο στη ζωή μας και από τη μια στιγμή στην άλλη όλα αλλάζουν. Η αγωνία μας να καλύψουμε τις ανάγκες των παιδιών  πριν τις αισθανθούν δεν τα άφησε να γευτούν τις αλλαγές της  ζωής. Ενδεχομένως η κρίση να τα κάνει δυνατότερα, να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές που προκύπτουν εγκαταλείποντας την ασφυκτική αγκαλιά του παρελθόντος.

Σε μένα όχι αλλά αναζητούν τον Ηθοποιό που υποδύεται τον Πέτρο και τον ρωτάνε πότε φοβήθηκε περισσότερο και πως είναι να χάνεις τον καλύτερο φίλο σου έτσι άδικα!

Μου έκανε εντύπωση όταν κάποτε με πλησίασε ένας παππούς με τον εγγονό του κι έκλαιγε κι ενώ ο εγγονός του, του ’λεγε να μη στενοχωριέται εκείνος μου’ σφιγγε το χέρι και μου έδινε συγχαρητήρια γιατί τώρα θα μπορεί να μιλάει στο τραπέζι με τα εγγόνια του για εκείνα τα χρόνια που έζησε και που δεν τολμούσε να τα ξεστομίσει ποτέ, τόσο που νόμιζε ότι δεν τα έζησε και είναι της φαντασίας του. «Σας ευχαριστώ γιατί θα μπορώ να μιλήσω στα εγγόνια μου άφοβα», μου είπε.

Cul.N.: Πόσο σημαντική είναι κατά τη γνώμη σας η σωστή παιδεία από μικρή ηλικία για τον άνθρωπο; Για ποιους λόγους πιστεύετε πως σήμερα πολλοί άνθρωποι στρέφονται σε ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις που πριν μερικά χρόνια ίσως και να χλεύαζαν; Είναι έλλειψη παιδείας;
Τ.Τζ.: Η έννοια της σωστής παιδείας είναι σχετική και σημασιοδοτείται με διαφορετικό περιεχόμενο σε κάθε εποχή.
Νομίζω ότι υπάρχει ουσιαστικό έλλειμμα δημοκρατίας που ασφαλώς και προκύπτει από έλλειψη παιδείας, μιας παιδείας ανθρωπιστικής μια που ο καθένας λειτουργεί μέσα από το δικό του μετερίζι  από εκεί αρχίζει και εκεί τελειώνει. Ο λαϊκισμός και η δημαγωγία ξεζουμίζουν τη δημοκρατία, η ενίσχυσή της αδυνατίζει ακραίες πολιτικές πεποιθήσεις .

Cul.N.: Στην Ελλάδα όπου το θέατρο θα μπορούσε να αποτελεί έναν από τους κορμούς της εκπαίδευσης (όπως συμβαίνει σε άλλα κράτη), η θεατρική τέχνη έχει μια πρόσφατη μόλις ύπαρξη στα σχολεία (θεατρικό παιχνίδι) και αυτή μάλιστα ελλιπώς. Για ποιους λόγους πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό και πώς θα μπορούσε η τέχνη του θεάτρου να έχει έναν σημαντικό εκπαιδευτικό ρόλο;
Τ.Τζ.: Το θέατρο ως πράξη ζωής και μορφο-παιδευτικό αγαθό ενισχύει το υγιές κομμάτι του εαυτού τους και συμβάλλει στην κοινωνική ευαισθητοποίηση του, μέσα από το ρόλο κατακτά την ενσυναίσθηση, το σημαντικότερο ζητούμενο σήμερα για να δούμε τον «άλλο»  δίπλα μας.
Πολύ σωστά επισημαίνετε παρότι το θέατρο στην εκπαίδευση αποτελεί αξία κοινά αποδεκτή και παρότι υπήρξαν εξαιρετικά εμπνευσμένες  απόπειρες : Πρόγραμμα Μελίνα, πιλοτικά προγράμματα στα ολοήμερα σχολεία,  Δίκτυο για το θέατρο στην Εκπαίδευση , δεν καταφέραμε να φτάσουμε στην γενίκευση κανενός προγράμματος. Προφανώς  συντεχνιακοί, μυωπικές αντιλήψεις και πολλές μικροσκοπιμότητες δεν επιτρέπουν την ανάπτυξη αυτής της μορφής θεάτρου που για να λειτουργήσει σωστά θα πρέπει να ενισχυθεί η σχολική ζωή με δράσεις εκτός προγράμματος και χωρίς να παραμερίζεται ο δάσκαλος στην πρωτοβάθμια ως κύριος μοχλός αγωγής.

Cul.N.: Μετά το  «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» υπάρχουν μελλοντικά καλλιτεχνικά σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Τ.Τζ.: Ετοιμάζομαι πυρετωδώς για την εφηβική σκηνή του Θεάτρου Ακροπόλ που θα ανεβάσουμε το αριστούργημα του Θόρντον Γουαίλντερ: Η μικρή μας πόλη. Η παράσταση όπως και η Αντιγόνη που παιζόταν για δύο συνεχή χρόνια θα ταξιδέψει και στα σχολεία, γυμνάσια και λύκεια. Επτά νέοι ηθοποιοί που πιστεύουν στην αξία του Θεάτρου στην Εκπαίδευση έρχονται στο σχολείο με χιούμορ και πολύσημα σκηνικά παιχνίδια και δια-δραστικές τεχνικές  να φωτίσουν το παρόν, την ομορφιά των καθημερινών μας στιγμών. Να ζωντανέψουν την αξία του κύκλου της ζωής: γέννηση – έρωτας – θάνατος. Στην εικονική πραγματικότητα του σήμερα,  στη σύγχυση και βαρβαρότητα που αποφέρει η κρίση,  η μικρή κοινωνία του  έργου και η δυναμική των ηθοποιών της παράστασης λειτουργεί ως αντίδοτο ελπίδας και τρυφερότητας για το αύριο.
Η παράσταση αποσκοπεί να συναντήσει τους εφήβους και μαζί τους να δουν τα απλά πράγματα που δεν είναι καθόλου δεδομένα, έτσι ώστε όλοι μαζί να επαναπροσδιορίσουμε  την πίστη μας στη ζωή.
Τουλάχιστον όσο διαρκεί η παράσταση…

Στοιχεία παράστασης
Δραματοποίηση: Σάββας Κυριακίδης – Τάκης Τζαμαργιάς
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς
Φωτογραφίες Μιχάλης Κλουκίνας
Εθνικό Θέατρο-Παιδική Σκηνή-«Κατίνα Παξινού», Πανεπιστημίου 48,  Αθήνα
Περισσότερες πληροφορίες για την παράσταση