Βασίλης Λιαούρης: Η Αλήθεια στη Δημιουργία

Απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, ήμουν συνέχεια μ’ ένα μολύβι στο χέρι και σχεδίαζα ή έφτιαχνα σκίτσα. Ένιωθα την ανάγκη να εκφράζομαι και να επικοινωνώ σκιτσάροντας και ζωγραφίζοντας… Το μολύβι αποτελούσε την προέκταση της κάθε σκέψης μου και αυτό συνέβαινε άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ενστικτωδώς. Το πάθος για το σχέδιο και τη ζωγραφική ήταν πάντα εκεί δίπλα μου και όσο το ακολουθούσα και το υπηρετούσα τόσο πιο αναγκαίο γινόταν.

Η ζωγραφική είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Δεν θα μπορούσα να αντιληφθώ τη ζωή δίχως αυτή. Θυμάμαι να παρακολουθώ τον πατέρα μου ν’ ασκεί την αγιογραφική τέχνη και να μου μιλάει για το σχέδιο και τις αξίες του χρώματος. Βιώματα σαν αυτά είναι που με διαμόρφωσαν ως ένα μεγάλο βαθμό σε αυτό που είμαι και κάνω μέχρι σήμερα. Ως σπουδαστής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών των Αθηνών ένοιωσα μοναξιά. Ίσως περίμενα πως θα έβρισκα τον δρόμο μου άμεσα και εύκολα. Αντίθετα συνειδητοποίησα πως την προσωπική σου διαδρομή την χαράζεις όταν βρεθείς μόνος στο ατελιέ σου αντιμέτωπος με όλες τις φοβίες και ανασφάλειες που απορρέουν από τα βάθη της ύπαρξής σου και βγαίνουν στην επιφάνεια του μυαλού σου αναζητώντας απεγνωσμένα διέξοδο. Οι γνώσεις που αποκτάς ως σπουδαστής λειτουργούν εν τέλει ως ασφαλιστική δικλείδα κάθε φορά που πας να ξεστρατίσεις και να παρασυρθείς ανούσια. Η εμπειρία και η γνώση που αποκτάς μέσα από τη δουλειά είναι τα εφόδια εκείνα που θα σε οδηγήσουν ένα βήμα πιο πέρα τη φορά.

Ποιά είναι η ουσία στη ζωγραφική για μένα; Το να αποδίδω την αλήθεια των πραγμάτων και αυτό είναι κάτι που μου προκαλεί ικανοποίηση αλλιώς δεν θα με αφορούσε καθόλου. Η διαδικασία αυτή είναι εξιλεωτική όσο και επίπονη. Διεισδύοντας στην αλήθεια του θέματος που πραγματεύεσαι, στην προσπάθειά σου να την γευτείς, να την οικειοποιηθείς και να την εκφράσεις μέσω των υλικών σου, δοκιμάζεσαι εσύ ο ίδιος, αμφιβάλεις, συνειδητοποιείς και ξεγυμνώνεσαι συναισθηματικά μπροστά στο έργο σου. Κατά συνέπεια τα έργα μου αποτελούν την προέκταση του εγώ μου. Κρύβουν το καθένα μια μικρή προσωπική ιστορία την οποία το κοινό ερμηνεύει και αναλύει μέσα από δικά του φίλτρα, βάσει της δικής του ψυχοσύνθεσης και εμπειρίας. Θεωρώ πως αυτή είναι και η δύναμη της τέχνης, να αγγίζει τον καθένα ξεχωριστά αλλά και ταυτόχρονα να αγκαλιάζει το σύνολο των ανθρώπων. Όσον αφορά τη θεματική μου, αυτή ποικίλει, δεν περιορίζεται, ακολουθεί την πορεία της δικής μου ζωής και εκφράζει κάθε φορά μια διαφορετική ανάγκη, μια νέα κατάσταση. Αυτό κατ’ επέκταση επηρεάζει ανάλογα και τις διαστάσεις των τελάρων που χρησιμοποιώ. Δεν ακολουθώ ένα συγκεκριμένο μέγεθος διότι το κάθε θέμα μέσω της ψυχαναλυτικής του διάθεσης απαιτεί και καθορίζει τις προσωπικές του διαστάσεις.

Φροντίζω πάντα να αφιερώνω κάποιο διάστημα στο να απέχω από τη διαδικασία της δημιουργίας και παρακολουθώ εικαστικά δρώμενα σε αίθουσες τέχνης, πινακοθήκες, μουσεία. Είναι ένας τρόπος να πάρεις μια βαθιά ανάσα, να αποστασιοποιηθείς από ό,τι κάνεις και να νοιώσεις θεατής που θαυμάζει και ψάχνει για απαντήσεις και λύσεις. Μπορεί στο τέλος της διαδρομής αυτής να μην τις έχεις βρει όμως σίγουρα έχεις αποκτήσει επιπλέον εφόδια ώστε να πετύχεις τον στόχο σου. Στην περίπτωση όμως που το πάθος για την τέχνη γίνεται επάγγελμα, ποιές είναι οι επιπτώσεις; Κάποιοι πιστεύουν πως χάνεται η ουσία και πως η τέχνη εμπορευματοποιείται εις βάρος της ελεύθερης έκφρασής της. Θεωρώ όμως ότι το να μπορεί κανείς να επιλέξει ως επάγγελμα αυτό που τον εκφράζει και τον αντιπροσωπεύει ως άνθρωπο είναι αυτό που θα του προσφέρει το αίσθημα της πληρότητας και της ολοκλήρωσης ως προσωπικότητα και αυτό είναι κάτι που οπωσδήποτε αντανακλάται στο κομμάτι της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Όσον αφορά στην εμπορευματοποίηση της τέχνης, αυτό πάντοτε υφίσταται ως δίλημμα για τους καλλιτέχνες είτε ζουν από την τέχνη τους είτε όχι καθώς η ανάγκη να είναι αυτή αποδεκτή και αρεστή είναι έμφυτη και ζωτικής σημασίας και στις δυο περιπτώσεις. Σε αυτό το σημείο λοιπόν ο δημιουργός προσπαθεί να φέρει στα μέτρα του τις ανάγκες της αγοράς, δίχως όμως να ξεπουλήσει το εγώ του. Όποιος κάνει αυτή την επιλογή την κάνει συνειδητά και τη διαχειρίζεται ανάλογα. Σε αντίθετη περίπτωση αποφασίζει να δημιουργεί μόνο για τον εαυτό του και τα παραπάνω απλά δεν τον αφορούν. Είναι κι αυτό μια συνειδητή επιλογή.

Η εποχή που διανύουμε είναι δύσκολη, σκληρή και απαισιόδοξη για το μέλλον μας και την πατρίδα μας πόσο μάλλον για την εγχώρια τέχνη. Παρ’ όλα αυτά θεωρώ ότι διαμέσου δυσκολιών και αντίξοων συνθηκών η τέχνη πάντα επιβιώνει και οδηγείται πιο πέρα με νέα δεδομένα και δυναμικές που θα αποτελέσουν τα εφόδια των επόμενων γενεών.

Photo πορτρέτο: Άννα Αποστολίδου