Νίκος Λαάρης: Ένα μοναδικό ρεσιτάλ πιάνου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Ο σπουδαίος Έλληνας πιανίστας – και διδάκτορας του Manhattan School of Music της Νέας Υόρκης – Νίκος Λαάρης …

πραγματοποιεί ένα μοναδικό ρεσιτάλ την Τετάρτη 15 Φεβρουαρίου, στις 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος, επικεντρωμένο στη φόρμα της παραλλαγής όπως αυτή αποτυπώνεται σε δύο αντιπροσωπευτικά έργα δύο κορυφαίων εκπροσώπων της κλασικής περιόδου αλλά και σε μια σύγχρονη δημιουργία με ελληνική «υπογραφή».

Στο πρόγραμμα της βραδιάς που τιτλοφορείται «Παραλλάξ: Mozart, Eroica και Παραλλαγές-Φάντασμα», ο εκλεκτός καλλιτέχνης που η διεθνής μουσικοκριτική έχει πολλές φορές επαινέσει για την «ανικανότητά του να βγάλει έναν άσχημο ήχο» (σχόλιο του Stephen Pettit των λονδρέζικων Times) εστιάζει στην τεχνική σύνθεσης της δυτικοευρωπαϊκής μουσικής, παρουσιάζοντας τις Παραλλαγές K300e, «Ah, vous dirai-je maman» του Μότσαρτ, τις Παραλλαγές «Eroica», έργο 35 του Μπετόβεν και τις Παραλλαγές – Φάντασμα (Ghost Variations) του πολυβραβευμένου ελληνο-αμερικανού συνθέτη και μαέστρου Γιώργου Τσοντάκη. Συνθέσεις στις οποίες το μουσικό υλικό επαναλαμβάνεται από τον δημιουργό του παραλλαγμένο ποικιλοτρόπως – σε επίπεδο είτε ρυθμού είτε αρμονίας, μελωδίας, ενορχήστρωσης, αντίστιξης κ.ο.κ. ή ως συνδυασμός όλων των παραπάνω.

Το ρεσιτάλ εντάσσεται στη Σειρά «Μουσικές βραδιές στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος».

Στο πρώτο μέρος του ρεσιτάλ του, ο Νίκος Λαάρης παρουσιάζει τις 12 Παραλλαγές K300e, «Ah, vous dirai-je maman» του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791). Του κορυφαίου Αυστριακού συνθέτη του βιεννέζικου κλασικισμού (και του κλασικισμού γενικότερα) που διακρίθηκε στο είδος της παραλλαγής – αναφέρουμε χαρακτηριστικά τη Σονάτα για πιάνο αρ. 11 (1η κίνηση) και το Κουιντέτο με κλαρινέτο (φινάλε). Το έργο περιλαμβάνει 12 παραλλαγές του ομώνυμου γαλλικού παραδοσιακού τραγουδιού, μια μελωδία που πρωτοεμφανίστηκε το 1761 κι έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλά παιδικά τραγούδια (όπως τα «Twinkle Twinkle Little Star», «Baa, Baa, Black Sheep», «Alphabet Song» ή «Φεγγαράκι μου λαμπρό»). Η πιανιστική αυτή σύνθεση γράφτηκε από τον Μότσαρτ όταν ήταν περίπου 25 ετών (1781 ή 1782) και πρωτοδημοσιεύτηκε στη Βιέννη το 1785.

Ακολουθούν οι 15 Παραλλαγές και φούγκα έργο 35 από την Τρίτη Συμφωνία, ή αλλιώς «Eroica», του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (1770-1827). Ενός ακόμη μεγάλου συνθέτη που έγραψε αρκετές σειρές παραλλαγών – με τη μορφή αυτοτελών έργων όπως οι «Παραλλαγές Ντιαμπέλλι» ή ως μέρη μεγαλύτερων συνθέσεων όπως συμβαίνει με το Κουαρτέτο εγχόρδων αρ.12, το δεύτερο μέρος της Σονάτας αρ.32 ή το αργό μέρος της Ενάτης Συμφωνίας του. Οι γρήγορες σε ρυθμό Παραλλαγές στο φινάλε της συγκεκριμένης, «Ηρωικής» Συμφωνίας, του Μπετόβεν (που θεωρείται ως η ώριμη έκφραση του κλασικού ύφους του τέλους του 18ου αιώνα ενώ είναι ενδεικτική των χαρακτηριστικών του ρομαντικού ύφους που κυριάρχησαν τον 19ο), βασίστηκαν στο θέμα που ο συνθέτης είχε γράψει για τη μουσική του μπαλέτου «The Creatures of Prometheus».

Ο Νίκος Λαάρης δεν επέλεξε τυχαία τις επικές «Παραλλαγές-Φάντασμα (Ghost Variations)» (1991) του Γιώργου Τσοντάκη (1951- ) για το δεύτερο μέρος του ρεσιτάλ του αφού το συγκεκριμένο, συμφωνικών διαστάσεων, πιανιστικό δημιούργημα του πολυβραβευμένου Ελληνοαμερικανού συνθέτη και μαέστρου κατακλύζεται από τα «φαντάσματα» των δύο προαναφερόμενων συνθετών. Το έργο που προτάθηκε για βραβείο Grammy (για την καλύτερη σύγχρονη κλασική σύνθεση) το 1998, διακρίνεται για την «μπετοβενική του στιβαρότητα και την ακαταμάχητη σοβαρότητα των προθέσεών του». Η τριμερής διάρθρωσή του, με την ασυνήθιστη κατάληξη σε δύο διαδοχικά σκέρτσι, περικλείει ένα έργο-μέσα-στο-έργο, μια σειρά παραλλαγών σε ένα θέμα του Μότσαρτ. Ενώ διαθέτει κι ελληνικές αναφορές όπως αποδεικνύεται από τη «βυζαντινή» ατμόσφαιρα της έναρξης και το ξέφρενο σαντούρι του φινάλε.

Ο Νίκος Λαάρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1970 και σπούδασε πιάνο, βιολί και θεωρητικά στο Ωδείο Αθηνών. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Royal College of Music του Λονδίνου και στο Manhattan School of Music της Νέας Υόρκης απ’ όπου του απoνεμήθηκε ο τίτλος του διδάκτορα το 2007. Στην ίδια σχολή δίδαξε πιάνο, θεωρητικά και παιδαγωγία και διετέλεσε συντονιστής του Τμήματος Ακουστικών.

Υπήρξε μαθητής των: Λούση Bιτσεντζάτου, Μαρία Χαιρογιώργου-Σιγάρα, Chun-Yee Yu και Nina Svetlanova, ενώ έχει μελετήσει με τους Tatiana Nikolayeva, Murray Perahia και Pierre Boulez. Στους χορηγούς του περιλαμβάνονται οι Allied Distillers και τα ιδρύματα Αλ. Ωνάσης και Λ. Βουδούρη. Σπούδασε επίσης θεωρητικά με τον Περικλή Κούκο (Αρμονία, Αντίστιξη και Φούγκα). Διηύθυνε τακτικά νέα μουσική στο Manhattan School of Music και τώρα σπουδάζει διεύθυνση ορχήστρας με τον Lucas Vis στο Conservatorium van Amsterdam. Έχει δώσει ρεσιτάλ στην Ευρώπη (South Bank Center, Λονδίνο, Ballantine’s Festival, Ελληνικό Φεστιβάλ) και στις ΗΠΑ (Carnegie Hall, Onassis Cultural Center). Ως σολίστ έχει εμφανισθεί με ορχήστρες στην Ελλάδα (ΚΟΑ, ΚΟΘ, Μουσικά Σύνολα Δ. Αθηναίων) και στη Γερμανία (Ars Academica Freiburg). Την περίοδο 1999-2002 συνέπραξε ως σολίστ με το Munich Ballet Theater στην χορογραφία του Philip Taylor «Goldberg Variazionen» του Bach, για την οποία χαρακτηρίστηκε από το περιοδικό Dance Europe ως «the star of the evening». Οι Παραλλαγές Goldberg καθώς και έργα Σκαλκώτα και Janacek περιλαμβάνονται στον υπό έκδοση πρώτο σόλο δίσκο του, από την εταιρία Lyra-Legend, με τη χορηγία του Ιδρύματος Ι. Φ. Κωστοπούλου. Ο Νίκος Λαάρης γράφει, επίσης, ποίηση. Ποιήματά του παρουσιάστηκαν στην Νέα Υόρκη από την Ιόνιο Πολιτιστική Ομοσπονδία και βρίσκονται αυτή την περίοδο υπό έκδοση.