Νταλάρας – Φριτζήλα – Μυστακιδης και Μαστέλος στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

«Η τέχνη της κιθάρας στα χρόνια του ρεμπέτικου» είναι ο τίτλος του μουσικού αφιερώματος που …

θα παρουσιαστεί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών την Παρασκευή 18 και το Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2011 στις 8.30 το βράδυ. Ο Δημήτρης Μυστακίδης ανθολογεί κορυφαία τραγούδια από το ρεμπέτικο ρεπερτόριο μισού αιώνα τα οποία αναδεικνύουν τις τεχνικές κι εκφραστικές δυνατότητες της λαϊκής κιθάρας.

Συμπράττει – ερμηνευτικά και κιθαριστικά – ο Γιώργος Νταλάρας
Συμμετέχουν οι: Μάρθα Φριτζήλα, Χρήστος Μαστέλος, Βασίλης Σκούτας και Δημήτρης Μυταράκης

Η κιθάρα είναι ένα όργανο που από τις αρχές της εμφάνισης τύπων αστικού λαϊκού τραγουδιού μέχρι και σήμερα, συμμετέχει ανελλιπώς στη δισκογραφία αλλά και στο λαϊκό πάλκο, ως σημαντικό μέλος της λαϊκής ορχήστρας. Σαν φορέας μιας σύνθετης μουσικής γλώσσας που γνωρίζει πολλά στάδια εξέλιξης, δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί θεμέλιο λίθο της ρεμπέτικης μουσικής (από τη γέννησή της, στα τέλη του 19ου αιώνα, μέχρι και τα μέσα του 20ού, τα χρόνια της ευρείας διάδοσης κι αποδοχής της) αφού πάνω σ’ αυτήν έχτιζαν τη μελωδία οι σολίστες και ακουμπούσαν φωνητικά οι τραγουδιστές.

Ανθολογώντας αυτό ακριβώς το ρεπερτόριο του μισού αιώνα, ο κιθαρίστας και καθηγητής λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής Δημήτρης Μυστακίδης παρουσιάζει στις 18 και 19 Νοεμβρίου, στις 8.30 το βράδυ, στην Αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης τα πολλά πρόσωπα της ελληνικής λαϊκής κιθάρας, ερμηνεύοντας μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα 32 τραγούδια σπουδαίων συνθετών του ρεμπέτικου που το έργο τους επέδρασε καθοριστικά στην πορεία της μέσα στο χρόνο (Σπύρου Περιστέρη, Γιώργου Καρρά, Κώστα Καρίπη, Παναγιώτη Τούντα, Κώστα Σκαρβέλη, Βαγγέλη Παπάζογλου, Μάρκου Βαμβακάρη, Γιώργου Κατσαρού, Μανώλη Χιώτη, Γιώργου Μητσάκη, Γιάννη Εϊτζιρίδη, Κώστα Μπέζου, Μανώλη Χρυσαφάκη, Κώστα Ρούκουνα, Ιωσήφ Ριτσιάρδη, Αντώνη Νταλγκά).

Ο μεγάλος Έλληνας τραγουδιστής – γνωστός για τις πολύπλευρες μουσικές του αναζητήσεις – συμπράττει φωνητικά και κιθαριστικά σε μια νέα απόδοση των επιλεγμένων τραγουδιών που αναδεικνύουν τις τεχνικές κι εκφραστικές δυνατότητες του οργάνου καθώς πολλά απ’ αυτά δημιουργήθηκαν και παίχτηκαν αποκλειστικά με κιθάρες ενώ σε κάποια άλλα η κιθάρα δεν επισκιάστηκε από τα υπόλοιπα όργανα. Στο τραγουδιστικό μέρος της παράστασης που τιτλοφορείται «Η τέχνη της κιθάρας στα χρόνια του ρεμπέτικου», συμμετέχουν επίσης και οι: Μάρθα Φριτζήλα, Χρήστος Μαστέλος, Βασίλης Σκούτας και Δημήτρης Μυταράκης (οι δύο τελευταίοι συνοδεύουν και στις κιθάρες το πρωταγωνιστικό δίδυμο της βραδιάς).

Την επιμέλεια του ήχου της έχει ο Γιώργος Καρυώτης και του φωτισμού οι Χρήστος Λαζαρίδης και Βασίλης Πουφτής.

Η συναυλία ξεκινά με κομμάτια γραμμένα από την ομάδα των Μικρασιατών μουσικών που μετά την καταστροφή του 1922, επηρέασαν βαθύτατα τη διαμόρφωση του ελληνικού ρεμπέτικου τραγουδιού. Με πρώτο, τον πασίγνωστο «Μερακλή» (1933), ένα παλιό ζεϊμπέκικο του Σπύρου Περιστέρη (1900-1966), συνθέτη και των κομματιών «Ένας μάγκας στο βοτανικό» (1933), «Είμαι φίνος μάγκας», «Μες τον τεκέ της Μαριγώς» (1935), «Σερβικάκι» και «Ούζο, μορφίνη και χασίς» (1934) που θ’ ακουστούν σε άλλα σημεία του προγράμματος. Ακολουθεί το παραδοσιακό απτάλικο «Στρίβε λόγια» (1930) του ρεμπέτη Γιώργου Καρρά, το «Πάλι μου κάνεις τον βαρύ» του Κώστα Καρίπη που ήρθε στην Αθήνα με τη μικρασιατική καταστροφή έχοντας ήδη τη φήμη του σπουδαίου κιθαρίστα, τραγουδιστή και συνθέτη. «Το κουκλί της κοκκινιάς» του διασημότερου συνθέτη της Σμυρναίικης Σχολής, Παναγιώτη Τούντα (1886-1942), το «Ερηνάκι» (1936) του Κωνσταντινουπολίτη Κώστα Σκαρβέλη (1880-1942), ενός από τους κορυφαίους προπολεμικούς δημιουργούς του ρεμπέτικου και αξιόλογου κιθαρίστα με συμμετοχή σε πάρα πολλές ηχογραφήσεις. Στον ίδιον ανήκουν και τα τραγούδια «Θα χαθώ μικρή μου» και «Ζωίτσα» που θα ακουστούν στη συνέχεια.

Από τα τραγούδια του Βαγγέλη Παπάζογλου (1896-1943) έχουν επιλεγεί «Το παιδί του δρόμου» και η «Καλόγρια», γραμμένα και τα δύο το 1937. Από εκείνα του Κωνσταντινουπολίτη Γιώργου Μητσάκη (1921-1993) – γνωστού και με το προσωνύμιο «ο δάσκαλος» – το «Μακπουλέ». Στο πρώτο μέρος της συναυλίας ανήκουν και τέσσερα τραγούδια του «εκσυγχρονιστή» Μανώλη Χιώτη (1921-1970), μια ξεχωριστή περίπτωση συνθέτη και μεγάλου δεξιοτέχνη της κιθάρας με έντονες καλλιτεχνικές ανησυχίες που εκφράστηκαν κυρίως με νεωτερισμούς όπως τη χρήση λατινοαμερικάνικων, blues και jazz μουσικών στοιχείων στα τραγούδια του και την ανάγκη για ολοένα και περισσότερη ανάπτυξη της δεξιοτεχνίας.

Πρόκειται για τα χασάπικα «Πασατέμπος» σε στίχους Γιώργου Γιαννακόπουλου (1946), «Να γλυτώσουμε κι δυό» (1955) και «Για κοίτα μια γυναίκα» και το «Έχασα τα μάτια τα ωραία» (1950) σε ρυθμό βαλς. Στο δεύτερο μέρος της βραδιάς ακούγονται πέντε ακόμη τραγούδια του: τα χασάπικα «Βουνό με βουνό» (1946, σε συνεργασία με τον Δημήτρη Σέμση) και «Για κοίταξε βρε κόσμε» όπως και τα «Σκότωσέ με» (σε στίχους Χρήστου Κολοκοτρώνη), «Ζιγκουάλα» και το «Τζεμιλέ» του 1947, γραμμένο σε ρυθμό μπολερό-οριεντάλ. Στο ίδιο μέρος περιλαμβάνονται και ο «Κατάδικος» του Μικρασιάτη Γιάννη Εϊτζιρίδη (1893-1942) – γνωστότερου με το όνομα Γιοβάν Τσαούς – , το ζεϊμπέκικο «Υπόγα» (1930) του εκλεκτού τραγουδοποιού, τραγουδιστή, κιθαρίστα και μαέστρου Κώστα Μπέζου (1905-1943) ή Α. Κωστή, όπως ήταν το ψευδώνυμό του, ενός από τους γνησιότερους «αριστοκράτες μάγκες», το «Εφουμέρναμε ένα βράδυ» του κορυφαίου Μάρκου Βαμβακάρη (1905-1972) όπως και το «Γιατί δεν μας το λες» του «πατριάρχη του ρεμπέτικου» Γιώργου (Θεολογίτη) Κατσαρού (1888-1995). Ενός από τους διασημότερους τραγουδιστές και οργανοπαίκτες του χώρου των Ελλήνων μεταναστών που τραγουδούσε με κιθάρα ένα τεράστιο ρεπερτόριο, από ελαφρά, επιθεωρησιακά, ρομάντζες και ξένα τραγούδια μέχρι βαριά ρεμπέτικα. Ο Γιώργος Κατσαρός ήταν εκπρόσωπος της λεγόμενης «Σχολής της τσιμπιτής κιθάρας» που επηρεάστηκε από τον τρόπο που έπαιζαν τα blues οι νέγροι των ΗΠΑ αλλά και από της μουσικές παραδόσεις της ανατολής.

Θα ακουστούν επίσης «Οι δυό σερέτες» του Μανώλη Χρυσαφάκη ή Φυστιξή (1895-1972), οι «Κοντραμπατζήδες» του φημισμένου τραγουδιστή, εκτελεστή του σαντουριού και τραγουδοποιού του ρεμπέτικου Κώστα Ρούκουνα (1903-1984) και «Η ταμπακιέρα» (1950) – σε στίχους Μίμη Τραϊφόρου και Γιώργου Γιαννακόπουλου – του Ιωσήφ Ριτσιάρδη (1896-1979), διακεκριμένου μαέστρου, πιανίστα και συνθέτη του ελαφρού μουσικού θεάτρου που στα έργα του αξιοποίησε, μεταξύ άλλων, αυθεντικά στοιχεία της ρεμπέτικης μουσικής. Το τέλος της βραδιάς σηματοδοτεί ο παθιασμένος «Μανές της καληνυχτιάς» του Κωνσταντινουπολίτη Αντώνη Νταλγκά (1892-1945).

Ο Δημήτρης Μυστακίδης γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη τον Μάρτιο του 1970. Σπούδασε θεωρητικά στο Σύγχρονο Ωδείο Θεσσαλονίκης. Επαγγελματικά ασχολείται με την μουσική από το 1986. Από το 1994 ως το 2004 ήταν μέλος του συγκροτήματος «Λοξή Φάλαγγα» του συνθέτη και τραγουδιστή Νίκου Παπάζογλου παίζοντας κιθάρα και λαούτο και από το 2002 συνεργάτης του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Έχει συνεργαστεί – δισκογραφικά, σε συναυλίες και σε τηλεοπτικές εμφανίσεις – με πάρα πολλούς επώνυμους συνθέτες και τραγουδιστές. Πήρε μέρος στην διεθνή συνάντηση λαουτοειδών που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο μουσικής Αθηνών τον Απρίλιο του 2005 μαζί με άλλους 15 δεξιοτέχνες από όλη την Μεσόγειο.

Τον Μάρτιο του 2011 παρουσίασε στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, την παράσταση «Η τέχνη της κιθάρας στα χρόνια του ρεμπέτικου» μαζί με τον Γιώργο Νταλάρα και την Μάρθα Φριτζήλα. Δίδαξε λαούτο ταμπουρά και τζουρά για τρία χρόνια στο τμήμα εκμάθησης παραδοσιακών οργάνων του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Μενεμένης και δύο χρόνια ταμπουρά στο Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Από το 2001 διδάσκει λαούτο και λαϊκή κιθάρα στην σχολή παραδοσιακής μουσικής «Εν χορδαίς» και λαϊκή κιθάρα, λαούτο και μουσικά σύνολα στην σχολή Μουσικής Τεχνολογίας, στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του Τ.Ε.Ι Ηπείρου. Τον Μάρτιο του 2010 εκλέχθηκε στην θέση Ερ.Δι.Π β΄ στην σχολή Μουσικής Τεχνολογίας. Το πρώτο του βιβλίο που αφορά σε μέθοδο εκμάθησης του λαούτου έχει εκδοθεί από τις εκδόσεις «Εν χορδαίς» ενώ υπό έκδοση βρίσκεται ένα δεύτερο με θέμα τη μέθοδο εκμάθησης της λαϊκής κιθάρας. Τον Δεκέμβριο του 2006 κυκλοφόρησε και η πρώτη του προσωπική δισκογραφική δουλειά που περιέχει ρεμπέτικα τραγούδια σε επανεκτέλεση, παιγμένα μόνο με κιθάρες και το 2009 εκδόθηκε η πρώτη δουλειά του σχήματος που ίδρυσε μαζί με τον Ευγένιο Βούλγαρη και τον Απόστολο Τσαρδάκα με τίτλο «Αψιλίες».