Διάσημος τσελίστας, χαρισματικός, μουσικός με έντονη φαντασία, ο Πίτερ Βίσπελβεϋ, έρχεται στην Αθήνα για μια βραδιά απόλαυσης και κατάνυξης

με το συναρπαστικότερο έργο όλων των εποχών για σόλο βιολοντσέλο: τις υπέροχες έξι σουίτες του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, προσκύνημα και δοκιμασία για κάθε σπουδαίο τσελίστα του 20ου αιώνα.

Το μοναδικό αυτό ρεσιτάλ ερμηνείας που ανήκει στον Κύκλο ‘Μεγάλοι Ερμηνευτές’ εκτείνεται σε δύο συναυλίες που το κοινό μπορεί να παρακολουθήσει χωριστά ή και τις δύο με ενιαίο εισιτήριο. Η συναυλία που ξεκινά στις 6:30 περιλαμβάνει την ερμηνεία των τριών πρώτων σουιτών και εκείνη των 8:30 τις σουίτες ν.4,5 και 6.

Οι ερμηνείες του είναι έντονα λυρικές και ταυτόχρονα  έντονα δυναμικές και είναι ο πρώτος τσελίστας της γενιάς του, που παίζει με την ίδια ευκολία το βιολοντσέλο μπαρόκ, αλλά και το μεταγενέστερο. Οι κριτικοί τον  έχουν χαρακτηρίσει «έναν από τους πιο δημιουργικούς και στοχαστικούς σύγχρονους τσελίστες» (American Record Guide), «με δύναμη επικοινωνίας και με εξαιρετικά ιδιοσυγκρασιακές ερμηνείες» (New York Times), «μοναδικός, ένας πραγματικά ξεχωριστός μουσικός» (Gramophone).

«Δεν υπάρχει πιο ολοκληρωμένος, πιο ευφάνταστος και πιο συναρπαστικός βιολοντσελίστας από τον Βίσπελβεϋ. Ξέρει τα παλιά και τα νεότερα όργανα, την παλιά και τη νεότερη μουσική και ο ήχος του δεν μοιάζει με κανέναν άλλο», έγραψε η Boston Globe, όταν ο Ολλανδός μουσικός καθιερώθηκε στην Βοστώνη, πόλη-κέντρο του βιολοντσέλου, εκεί που ο Γιό Γιό Μα έχει το στρατηγείο του, στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

Για τον  Βίσπελβεϋ οι έξι σουίτες είναι ένα στοίχημα καριέρας και μια διαρκής εξερεύνηση. Άρχισε να τις μελετάει από τα 10 του χρόνια,  εποχή αφετηρίας του κινήματος για την παλιά μουσική στην Ευρώπη. Τις έχει ήδη ηχογραφήσει δύο φορές μέσα σε δέκα χρόνια (1989 και 1998) και σκοπεύει να τις εκδώσει για τρίτη φορά στο μέλλον, δηλώνοντας έτσι ότι σε αυτά τα τόσο βαθειά, αλλά και οικεία και απολαυστικά, ανυπέρβλητα μουσικά κομμάτια, ο ερμηνευτής, ωριμάζοντας, ανακαλύπτει νέους τρόπους και δρόμους.

Για τη δεύτερη ηχογράφηση  οι κριτικοί κατέταξαν τον Βίσπελβεϋ στην παρέα των ερμηνευτών που συνδέονται εμβληματικά με τις έξι σουίτες.«Μετά την άγρια και ρομαντική μεγαλοπρέπεια του Πάμπλο Καζάλς και την αριστοκρατική ευγένεια του Πιέρ Φουρνιέ, ο Βίσπελβεϋ ρίχνει ένα απόλυτα διαφορετικό φως στη μουσική, την κάνει πιο οικεία, σαν μια ανάλαφρη συζήτηση, μια φρέσκια ματιά στον Μπαχ, μια εξαίσια ερμηνεία, που φτάνει στην καρδιά της ουσίας της μουσικής. Ο Βίσπελβεϋ ξεδιπλώνει τη φαντασία του, παίζει ορμητικά και φτάνει σε αδιανόητες κορυφές», έγραψε το περιοδικό Gramophone.

Ο Πίτερ Βίσπελβεϋ

Γεννημένος στο Χάαρλεμ της Ολλανδίας το 1962, γιός βιολοντσελίστα, ο Πίτερ Βίσπελβεϋ μεγάλωσε ακούγοντας σύνολα μουσικής δωματίου και έχτισε την ιδιαίτερη μουσική του προσωπικότητα με σπουδές στο Άμστερνταμ, στην Αμερική και στη Μεγάλη Βρετανία, δίπλα σε σπουδαίους δασκάλους του βιολοντσέλου.
Ξεχώρισε γρήγορα, κέρδισε το Μουσικό Βραβείο της Ολλανδίας το 1992, που για πρώτη φορά δόθηκε σε τσελίστα και άρχισε μια εντυπωσιακή καριέρα με εμφανίσεις σε πέντε ηπείρους και με συνεργασίες με τις σημαντικότερες Ορχήστρες του κόσμου: Συμφωνική της Βοστώνης, Φιλαρμονική του Τόκυο, Συμφωνική του Σίντνεϊ, Φιλαρμονική του Λονδίνου, Συμφωνική του BBC, Ορχήστρα της Εποχής του Διαφωτισμού, Γκεβάντχάους της Λειψίας, Συμφωνική της Ραδιοφωνίας της Δανίας, Ορχήστρα του Φεστιβάλ της Βουδαπέστης, Καμεράτα Ζάλτσμπουργκ.

Έχει παίξει ως σολίστ σε Ορχήστρες με διάσημους αρχιμουσικούς: Ίβαν Φίσερ, Έζα-Πέκα Σάλονεν, Χέρμπερτ Μπλόμστεντ, Κεντ Ναγκάνο, Σερ Νέβιλ Μάρινερ, Βασίλι Σινάισκι, Βλάντιμιρ Γιουρόφσκι, Μαρκ Μινκόφσκι, Πάαβο Μπέργκλουντ, Τζέφρι Τέιτ κ.α.

Με τα ρεσιτάλ που δίνει τακτικά σε Λονδίνο (Wigmore Hall), Παρίσι (Chatelet, Louvre), Άμστερνταμ (Concertgebouw, Muziekgebouw), Βρυξέλες (Beaux Arts), Βερολίνο (Konzerthaus), Μιλάνο (Societa del Quartetto), Μπουένος Άιρες (Teatro Colon), Σίντεϊ (The Utzon Room), Λος Άντζελες (Walt Disney Hall), Νέα Υόρκη (Lincoln Center), ο Βίσπελβεϋ έχει καθιερωθεί ως ένας από τους πιο συναρπαστικούς σολίστες της εποχής με εντυπωσιακό χάρισμα επικοινωνίας με το κοινό.

Οι μουσικές του προτιμήσεις έχουν μεγάλη ποικιλομορφία: από τον Βιβάλντι, στον Σούμπερτ και στον Έλιοτ Κάρτερ, από την μπαρόκ και την αναγεννησιακή μουσική στον Μπρούκνερ και τον Βάγκνερ, αλλά και στην παράδοση του γερμανικού λίντερ –Σούμπερτ, Σούμαν, Μπραμς, Στράους, Βολφ.

Η δισκογραφία του –με τις εταιρίες Onyx  και Channel Classics- περιλαμβάνει  περισσότερες από είκοσι ηχογραφήσεις, πολλές από τις οποίες έχουν πάρει διεθνείς διακρίσεις. Στους πιο πρόσφατους δίσκους του περιλαμβάνονται, η Συμφωνία Κοντσερτάντε του Προκόφιεφ (Φιλαρμονική του Ρότερνταμ/Βασίλι Σινάισκι), η Συμφωνία για Τσέλο του Μπέντζαμιν Μπρίτεν, μια μοναδική έκδοση των έργων για βιολοντσέλο και πιάνο του Σούμπερτ , ένας δίσκος με τις σονάτες για βιολοντσέλο του Μέντελσον και μια επιλογή από βαλς του Σοπέν σε μεταγραφή για βιολοντσέλο και πιάνο.

Ο Πίτερ Βίσπελβευ παίζει με ένα βιολοντσέλο Giovanni Battista Guadagnini του 1760 και με ένα μπαρόκ βιολοντσέλο Rombouts του 1710.  Μετά την εμφάνισή του στην Αθήνα, θα ακολουθήσουν κοντσέρτα με τη Συμφωνική του Σίντνεϊ, τη Φιλαρμονική της Ιαπωνίας, τη Συμφωνική του Σάο Πάουλο, την Εθνική Συμφωνική της Ιρλανδίας, την Ορχήστρα Δωματίου της Σκωτίας, τη Συμφωνική του Έντμοντον, μια περιοδεία στην Σκανδιναβία με την Ορχήστρα Δωματίου του Μύνχενερ και στο Βέλγιο με την Συμφωνική της Φλάνδρας.

Οι έξι σουίτες του Μπαχ

Κάθε μεγάλος βιολοντσελίστας του 20ου αιώνα τις έχει ηχογραφήσει. Τόσο δημοφιλείς, αλλά και τόσο απαιτητικές, που ο Μιτσισλάβ Ροστροπόβιτς, ένιωσε έτοιμος να τις κυκλοφορήσει σε δίσκο στα 68 του χρόνια (1995). Για τους βιολοντσελίστες είναι η κατάκτηση του Έβερεστ, διαπιστευτήριο μεγάλου ταλέντου και επίμονης μελέτης ζωής.

Οι έξι σουίτες είναι μια άμεση και παρηγορητική συνομιλία του Μπαχ με το κοινό, προσιτές, διασκεδαστικές, αλλά και βαθειά στοχαστικές, γι αυτό και τόσο αγαπητές. Οι διάφορες και διαφορετικές ερμηνείες τους έχουν γίνει αντικείμενο λατρείας και συζήτησης. Γραμμένες στην περίοδο 1717-1723, όταν ο Μπαχ ήταν 32-38 χρόνων, έμειναν παραμελημένες μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Οι περισσότεροι βιολοντσελίστες μέχρι τότε τις χρησιμοποιούσαν  για ασκήσεις τεχνικής και δεν είχαν ποτέ παρουσιαστεί στο κοινό.

Ο Καταλανός βιολοντσελίστας-μύθος Πάμπλο Καζάλς(1876-1973) τις ανακάλυψε σε ένα παλαιοβιβλιοπωλείο της Βαρκελώνης, όταν ήταν 13 χρόνων. Αναγνώρισε τη συναισθηματική ευφυΐα της μουσικής τους, τη μελωδία και τη δεξιοτεχνική της γοητεία και άρχισε να τις μελετάει επίμονα. Τις έβγαλε από τη διδακτική τους σκιά και συμφώνησε να τις ηχογραφήσει στα 48 του χρόνια, το 1924. Μια από τις φαινομενικές επιτυχίες στην ιστορία της μουσικής, εκείνη η πρώτη εκτέλεση, δεν έπαψε ποτέ να κυκλοφορεί και με αυτήν αναμετριούνται από τότε μέχρι σήμερα οι βιολοντσελίστες σε όλο τον κόσμο.

Ο Ρόμπερτ Σούμαν συνέθεσε πιανιστικά ακομπανιαμέντα στις σουίτες και ο Πολωνοαμερικανός πιανίστας Λέοπολντ Γκοντόφσκι τις μετέγραψε για πιάνο το 1923. Ακολούθησαν μεταγραφές τους για άλλα όργανα: βιολί, βιόλα, βιόλα ντα γκάμπα,, μαντολίνο, κλασσική κιθάρα, σαξόφωνο, φαγκότο, κλαρινέτο, τρομπέτα, γιουκαλίλι κ.α. Και εκτελέσεις τους από διάσημους βιολοντσελίστες: Γιάνος Στάρκερ, Γιο-Γιο Μα (Βραβείο Grammy 1985), Μίσα Μάισκι, Ζακλίν Ντι Πρε, Πιέρ Φουρνιέ κ.α.