«Ενοποιημένος Τηλεφωνικός Κατάλογος Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων – Α-Ω» είναι ο τίτλος της παράστασης που θα παρουσιάσουν η Μαρία Κατσανδρή και ο Κωνσταντίνος Χατζής
στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη. Η ηθοποιός Μαρία Κατσανδρή που υπογράφει και μέρος των κειμένων της παράστασης μιλά στο CultureNow.gr και καταθέτει τις πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις της, για την επικοινωνία, τη μνήμη αλλά και τον ρόλο της ποίησης της Κικής Δημουλά στην παράσταση.
Συνέντευξη: Μαριάννα Παπάκη
CultureNow.gr: «Ενοποιημένος Τηλεφωνικός Κατάλογος Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων – Α-Ω» είναι ο τίτλος της παράστασης που θα παρουσιάσετε από τις 18 Απριλίου στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη. Μιλήστε μας λίγο για την παράσταση με τον παράξενο και ενδιαφέροντα αυτό τίτλο…
ΜΗΝ ΧΑΣΕΙΣ!
Μαρία Κατσανδρή: Ο τίτλος δηλώνει στην κυριολεξία το περιεχόμενο της παράστασης. Γι’ αυτό ακριβώς πρόκειται. Το θέμα της παράστασης είναι ο τηλεφωνικός κατάλογος. Ονόματα, διευθύνσεις, τηλέφωνα. Δηλαδή μ’ άλλα λόγια: Άνθρωποι ! Tο «χαίρω πολύ» όλων μας. Δίνουμε όνομα, τηλέφωνο, διεύθυνση. Η ιστορία μας ξεκινάει από αυτά τα στοιχεία. Τα «τυπικά». Έτσι λοιπόν προσπαθούμε να κάνουμε ένα οδοιπορικό μέσα από πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες ανθρώπων, μέσα από γειτονιές, μέσα από ονόματα άγνωστα αλλά και ονόματα που μας «θυμίζουν».
Cul.N.: Πώς προέκυψε η ιδέα του τηλεφωνικού καταλόγου; Και ποιος ο κεντρικός άξονας της παράστασης;
Μ.Κ.: Θα μπορούσε κανείς να πει : από ένα αστείο. Πάντα είχα κι έχω την «άποψη» ότι στο θέατρο δεν είναι το Τι λες αλλά το πώς και γιατί. Πόσες φορές δεν καταστρέφουμε εμείς οι ηθοποιοί σπουδαία κείμενα; Και πόσες φορές μια είδηση από την εφημερίδα δεν γίνεται Τέχνη; Κάναμε λοιπόν διάφορες κουβέντες με τον Κωνσταντίνο (σ.σ.: Χατζή) λέγοντας άντε λοιπόν να πεις, να «παίξεις» τον τηλεφωνικό κατάλογο… άντε να ζωντανέψεις τους ανθρώπους από ένα όνομα…
Ο άξονας λοιπόν της παράστασης είναι ότι κάθε όνομα μέσα στον τηλεφωνικό κατάλογο είναι ένας ολόκληρος άνθρωπος με μια σπουδαία ιστορία. Κάθε διεύθυνση είναι μια γειτονιά. κάθε τηλέφωνο είναι ο τρόπος επικοινωνίας και επαφής με Τον άνθρωπο. Άλλωστε το όνομα είναι κάτι που δεν έχουμε επιλέξει, όμως κρύβει όλη την ιστορία της οικογένειας. Την προέλευση, την καταγωγή. Την ιστορία. Μεγάλη υπόθεση!
Cul.N.: Εκτός από το υποκριτικό μέρος συμμετέχετε και στη συγγραφή των κειμένων. Πότε άρχισε να σας ενδιαφέρει αυτός ο τρόπος έκφρασης και πώς είναι για εσάς να ερμηνεύετε κείμενά σας;
Μ.Κ.: Ε, μα είναι γνωστό ότι όλοι οι Έλληνες γράφουμε. Δεν το θεωρώ σοβαρό ότι «γράφω» , δεν γράφω , μάλλον μιλάω . Έχει διαφορά. Μιλάω με γράμματα… αυτό μόνο. Εν προκειμένω πρόκειται για κάτι παλιές «σημειώσεις» , που έκανα το «λάθος» να τις δείξω στον Κωνσταντίνο. Είναι δική του ιδέα να χρησιμοποιηθούν. Απλά το αποδέχτηκα. Εξ’ άλλου δική του απόφαση και δική του Ιδέα είναι η παράστασή μας και δική του επιλογή τα κείμενα.
Τώρα πώς αισθάνομαι; Σα να μιλάω στους φίλους μου… θα μου πείτε και ποιόν μπορεί να αφορά αυτό… κι εγώ το ίδιο διερωτώμαι… εσείς θα πείτε. Προσπαθώ παρ’ όλα αυτά να αποστασιοποιηθώ να ξεχάσω ότι είναι δικά μου… Άλλωστε πάνω στη σκηνή αλλοίμονό μας αν «κάναμε» τους εαυτούς μας, πάντα θα πρέπει να υπάρχει η προσπάθεια της μετουσίωσης , της μεταρσίωσης σε κάτι πανανθρώπινο. Η προσπάθεια να βγούμε από τον μικρόκοσμό μας . Προσπάθεια τουλάχιστον, στόχος.
Cul.N.: Στη συγγραφή κειμένων με χαρά βλέπουμε και το όνομα της μεγάλης ποιήτριας μας και Ακαδημαϊκού, της Κικής Δημουλά. Πείτε μας γι’ αυτή τη συνεργασία. Πώς προέκυψε; Η Κική Δημουλά έγραψε κάποια ποιήματα ειδικά για την παράσταση;
Μ.Κ.: Πώς προέκυψε… Μα ξέρετε όταν ασχολείσαι με την ανθρώπινη ύπαρξη, με ταξίδι ψυχής, με τη Ζωή και τη Μνήμη, το Θάνατο… τον Έρωτα, δεν μπορεί παρά να σκεφτείς την Κική Δημουλά. Έχει γράψει και καταγράψει και «απαντήσει» σε πολλές απορίες μας . ‘Όλων μας! Όχι δεν έγραψε κάτι για την παράσταση. Συμφώνησε !
Cul.N.: Τι είναι επικοινωνία για εσάς; Πότε δηλαδή πιστεύετε πως επικοινωνείτε πραγματικά με έναν άνθρωπο;
Μ.Κ.: Όταν τον κοιτάω στα μάτια. Και δια χειραψίας. Η πιο ουσιαστική επικοινωνία τελείται εντός της σιωπής.
Cul.N.: Θεωρείτε πως σήμερα με όλα τα μέσα επικοινωνίας που έχουμε στη διάθεσή μας (κινητά τηλέφωνα, διαδίκτυο, σελίδες κοινωνικής δικτύωσης) η επικοινωνία γίνεται πιο εύκολη ή πιο δύσκολη;
Μ.Κ.: Ανέφικτη, πλασματική, πλαστική και εικονική εν πολλοίς. Όλα αυτά που αναφέρατε είναι απλώς εργαλεία που σήμερα, στον μεσαίωνα, στην εποχή της βιασύνης δύσκολα χρησιμοποιούνται ουσιαστικά. Η Πραγματική επικοινωνία είναι ακριβώς αυτό Κοινωνία και δεν έχει ανάγκη από κανένα εργαλείο, παρά μόνο ανοιχτή καρδιά και μάτια που να μπορούν να Κοιτούν. Όλα τ’ άλλα είναι χρηστικά και αναλώσιμα.
Cul.N.: Στην παράσταση μια γυναίκα οδηγεί το βλέμμα μας σε στιγμιότυπα μνήμης διαβάζοντας τον τηλεφωνικό κατάλογο. Γιατί το κεντρικό πρόσωπο επιλέξατε να είναι γυναίκα και όχι άντρας; Πόσο διαφορετική λειτουργία και έννοια έχουν η «μνήμη» και η «επικοινωνία» για έναν άντρα και μία γυναίκα;
Μ.Κ.: Έχω την εντύπωση ότι δεν πρόκειται για «επιλογή» όσον αφορά στο φύλο. Βέβαια η εκφορά της μνήμης , και η επιμονή ή εμμονή στις λεπτομέρειες είναι διαφορετική σ’ έναν άντρα και σε μια γυναίκα. Όμως μόνο η «εκφορά». Γιατί στο βάθος και τα δύο φύλλα με τον ίδιο τρόπο καρδιοχτυπούμε ή ονειρευόμαστε ή αγαπούμε. Γεννιόμαστε και πεθαίνουμε με τον ίδιο τρόπο. Αυτό που αλλάζει είναι η έκφραση. Ίσως και η προαίρεση… καμιά φορά… Δεν υπήρξα ποτέ φεμινίστρια με τη στενή έννοια αλλά πάντα λάτρης της ιδιαιτερότητας και της ομοιότητας του άντρα και της γυναίκας. Εξ’ άλλου κάθε άντρας και κάθε γυναίκα είναι τόσο διαφορετικοί… εγώ ας πούμε έχω διαφορετική λειτουργία «μνήμης» και «επικοινωνίας» με τη φίλη μου, αλλά ίδια με τον φίλο μου… δεν ξέρω , είναι μάλλον θέμα ανθρώπου. Βιωμάτων, παιδείας, καταγωγής…
Cul.N.: «Η μνήμη, κύριο όνομα των θλίψεων, ενικού αριθμού, μόνον ενικού αριθμού και άκλιτη. Η μνήμη, η μνήμη, η μνήμη», μας λέει η Κική Δημουλά στο ποίημά της «Ο πληθυντικός αριθμός». Ποιος ο ρόλος της μνήμης στην ιστορία της ηρωίδας που υποδύεστε και ποιος ο ρόλος της μνήμης για εσάς ;
Μ.Κ.: Ναι, ναι, έτσι ακριβώς όπως το λέει η Κική Δημουλά και όπως το «θυμηθήκατε» εσείς! Να λοιπόν ένα από αυτά πού «κάνει» η Μνήμη: μας καθιστά σκεπτόμενα -ομιλούντα όντα. Σκεφτείτε να μην θυμόμαστε την αλφάβητο… να μη θυμόμαστε λέξεις-έννοιες…
Η ηρωίδα μας λοιπόν έχει μόνο μία αποσκευή: τη Μνήμη. Ταξιδεύει μόνο μ’ αυτή. Δηλαδή με ολόκληρη την ύπαρξή της. Για να μπορέσει να ταξιδέψει να φύγει προς το μέλλον της , τι άλλο της χρειάζεται, παρά αυτό που φέρει σαν υπόσταση.
Για μένα; Η Μνήμη είναι η Ιστορία της κάθε ύπαρξης. Είναι ο τραπεζίτης και το θησαυροφυλάκιο της ψυχής, του μυαλού, της καρδιάς. Το εφαλτήριο για το επόμενο βήμα, στη ζωή, στο μέλλον. Αλλά κυρίως η βασική υποδομή για να ζω το Παρόν, να το κατανοώ ή να μην το κατανοώ. Να μαθαίνω και να αναρωτιέμαι. Να ερμηνεύω τα στοιχεία και τα στοιχειά.
Χωρίς Μνήμη μάλλον είμαστε νεκροί. Ακόμα και ένα νεογέννητο πλάσμα έχει μνήμη. Ίσως μόνο οι μονοκύτταροι οργανισμοί να μην έχουν μνήμη. Ίσως…
Πώς θα μπορούσε κανείς να πορευτεί χωρίς Ιστορία: Άλλωστε αυτό που μας κάνει διαφορετικούς τον έναν από τον άλλον είναι ακριβώς αυτή η διαχείριση της μνήμης. Της Μνήμης της κάθε ανθρώπινης ύπαρξης.
Βλέπετε δεν είμαστε πρωτόπλαστοι. Έχουμε παρελθόν . Βεβαρυμμένο και μη και κυρίως παρόν και μέλλον.
Πώς να πορευτούμε και σαν λαός και σαν μεμονωμένες ακέραιες ψυχές μέσα στον κόσμο χωρίς παιδεία; Και η Μνήμη είναι Και αυτό: Παιδεία.
Cul.N.: Μετά από την παράσταση «Ενοποιημένος Τηλεφωνικός Κατάλογος Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων – Α-Ω» , έχετε κάποια θεατρικά (ή μη) σχέδια για το καλοκαίρι που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας;
Μ.Κ.: Ναι, να τα μοιραστώ μαζί σας. Τον Μάιο θα είμαι στην Κύπρο για μια ταινία και μετά αμέσως αρχίζουμε πρόβες με τον Κωνσταντίνο Χατζή για το έργο της Μαργαρίτας Καραπάνου «η Κασσάνδρα και ο λύκος» που θα παρουσιαστεί πάλι στον ίδιο χώρο αρχές του Οκτώβρη.
Cul.N.: Σας Ευχαριστώ πολύ!
Μ.Κ.: Κι εγώ
Η παράσταση “Ενοποιημένος Τηλεφωνικός Κατάλογος Αθηνών-Πειραιώς-Προαστίων – Α-Ω” θα παρουσιαστεί στο 104 Κέντρο Λόγου και Τέχνης των Εκδόσεων Καστανιώτη στις 18, 19, 20 και 26, 27, 28, 29, 30 Απριλίου, 1, 2 Μαΐου 2011.
