Έργα σε πρώτη εκτέλεση, γραμμένα ειδικά για τα Εργαστήρια Σύγχρονης Μουσικής, παρουσιάζουν νέοι Έλληνες συνθέτες στην Αίθουσα

Δημήτρης Μητρόπουλος του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, την Τρίτη 15 και την Τετάρτη 16 Μαρτίου (ώρα: 20.30).

Αυτό το διήμερο αφιέρωμα στους νέους δημιουργούς εντάσσεται στο πλαίσιο της Σειράς Μουσικές του 20ού και 21ου αιώνα-Σταθμοί Σύγχρονης Μουσικής. Οι εκδηλώσεις χωρίζονται σε δύο διαφορετικές θεματικές ενότητες που τιτλοφορούνται “Music Plus” (15/03) και “Music and Space” (16/03).

Τα έργα θα ερμηνεύσουν οι μουσικοί του Ελληνικού Συγκροτήματος Σύγχρονης Μουσικής υπό τον διακεκριμένο συνθέτη, μαέστρο και παιδαγωγό Θόδωρο Αντωνίου. Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας.

Music Plus-Τρίτη 15 Μαρτίου   


Το πρώτο μέρος θα αρχίσει με το σύντομης διάρκειας «Κέρμα» (2010) για ενόργανο σύνολο (κόρνο, πιάνο, βιολί Ι και ΙΙ, βιόλα, τσέλο) και βίντεο της Μαρίας Δελή. Η Δελή σπουδάζει σύνθεση με τον Αλέξανδρο Καλογερά και διεύθυνση χορωδίας με τον Μιχάλη Οικονόμου. Είναι επίσης διπλωματούχος ακορντεόν κοντσέρτου (μπαγιάν) και συμμετέχει ενεργά σε μουσικά σύνολα και θεατρικές ομάδες. Το «Κέρμα» εκφράζει τον μουσικό προβληματισμό της νεαρής δημιουργού αναφορικά με τον κατακερματισμό: «Σε πόσα κομμάτια άραγε χωρίζεται η ζωή μας;».

Μια πολλά υποσχόμενη γυναικεία παρουσία προστίθεται, στη συνέχεια, στο μουσικό τοπίο της Τρίτης 15 Μαρτίου. Πρόκειται για την Κωνσταντίνα Πολυχρονοπούλου που σπουδάζει σύνθεση με τον Θόδωρο Αντωνίου στο Ελληνοαμερικανικό Πανεπιστήμιο. Είναι πτυχιούχος πιάνου και αρμονίας-αντίστιξης, ενώ έχει παρακολουθήσει μαθήματα και στη Μουσική Ακαδημία του Μάλμο (Σουηδία).

Έχει λάβει μέρος σε σεμινάρια φωνητικής, αυτοσχεδιασμού και μουσικοθεραπείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, ασχολείται με την κινησιολογία, την υποκριτική και την παιδαγωγική της μουσικής για ειδικές κοινωνικές ομάδες. Στη συναυλία, θα ακουστεί η σύνθεσή της “The Last Breath/Η τελευταία πνοή” (2010) για πιάνο και τσέλο, video και tape που θα ερμηνεύσουν η πιανίστα Βίκυ Στυλιανού και o τσελίστας Κωστής Θέος. Το κομμάτι, σύμφωνα με τη συνθέτη, είναι «αυτοβιογραφικό [και] βασίζεται σε γεγονότα συνδεδεμένα με τις τελευταίες στιγμές της ζωής». Στο προηχογραφημένο υλικό περιλαμβάνονται φυσικοί ήχοι και ακούγεται η φωνή του Βασίλη Λάγγου. Η επιμέλεια του βίντεο είναι της Χρυσάνθης Σιέμπου.

Ο επίλογος του πρώτου μέρους ανήκει στον Μιχάλη Παρασκάκη και το έργο του «V» (2010). Ο νεαρός δημιουργός, που ασχολήθηκε αρχικά με τις γραφικές τέχνες για να αφοσιωθεί εφεξής στη μουσική, σπούδασε ακορντεόν, πιάνο και θεωρητικά στην Αθήνα. Εδώ και τρία χρόνια, φοιτά στο Τμήμα Σύνθεσης του Βασιλικού Κονσερβατορίου της Χάγης (Ολλανδία).

Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε φεστιβάλ εντός και εκτός ελληνικών συνόρων. Το «V» είναι ένα δρώμενο που ερμηνεύεται μουσικά και θεατρικά από ενόργανο σύνολο (φλάουτο, όμποε, κλαρινέτο, φαγκότο, κόρνο και βιόλα). Είναι μια ιστορία που αφηγούνται 5 «αυτόπτες μάρτυρες-μουσικοί» παίρνοντας ο ένας από τον άλλον τη σκυτάλη της αφήγησης. Όταν ο ένας μάρτυρας δίνει επί σκηνής τη δική του εκδοχή για την υπόθεση, οι υπόλοιποι σχολιάζουν την ερμηνεία του.

Όπως εξηγεί ο Παρασκάκης στο εισαγωγικό του σημείωμα για το «V», «ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται η αφήγηση βασίζεται στο τυχαίο, στην προσωπική προσέγγιση του κάθε αφηγητή-μουσικού, αλλά και στη μεταξύ τους διάδραση».

Στο δεύτερο μέρος της πρώτης βραδιάς, η οποία φέρει τον τίτλο “Music Plus”, πηγή έμπνευσης για τους νεαρούς δημιουργούς αποτελούν ένα παραμύθι, το φως, το σκοτάδι και οι ήχοι. Η Βασιλική Κούρτη-Παπαμούστου βασίστηκε στα «Κόκκινα παπούτσια» του Άντερσεν για να πλάσει, το 2010, τη δική της μουσική εκδοχή γι’ αυτή την παράξενη ιστορία που θα διηγηθούν στο κοινό το φλάουτο, το κλαρινέτο, το πιάνο, το βιολί, η βιόλα και το βιολοντσέλο.

Η μικρή Κάρεν βλέπει σε μια βιτρίνα ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια χορού και ονειρεύεται να τα αποκτήσει. Το όνειρό της θα πραγματοποιηθεί, αλλά η εξέλιξη είναι αναπάντεχη. Η ιστορία, στο έργο της Παπαμούστου, εκτυλίσσεται μέσα από πέντε διαδοχικές σκηνές με χαρακτηριστικά καθοδηγητικά μοτίβα (Leitmotiv).

Δημιουργός του video art είναι ο Ανέστης Πάτκας. Στον ρόλο της Κάρεν η χορεύτρια Αλεξάνδρα Ζερβού. Πολύπλευρη καλλιτεχνική προσωπικότητα, η Βασιλική Κούρτη-Παπαμούστου έχει ασχοληθεί με την ποίηση, τον χορό και τη μουσική. Είναι φοιτήτρια του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Παράλληλα, μελετά σύνθεση με τον Χρήστο Σαμαρά. Το 2009, διακρίθηκε στον  διεθνή διαγωνισμό σύνθεσης «Συνθέρμεια».

«Jeux de lumière et de sons/Παιχνίδια φωτός και ήχων». Αυτό τον τίτλο επέλεξε για το έργο που συνέθεσε πέρυσι ο Ραούλ Μερκούρης. Σχετικά με τη δημιουργία του (για κουαρτέτο εγχόρδων και προηχογραφημένο ακουστικό υλικό), ο… ηχοπαιχνιδοποιός Μερκούρης διευκρινίζει: «Το ζητούμενο αποτέλεσμα είναι η αποτύπωση διαδραστικών παιχνιδιών ήχου και φωτός στο πανόραμα της στερεοφωνίας». «Η χρήση προηχογραφημένων συχνοτήτων έχει ως στόχο τη δημιουργία των απαραίτητων ακουστικών προϋποθέσεων που μπορούν να προκαλέσουν την ψευδαίσθηση ότι υπερβαίνονται οι διαστάσεις του ήχου και ότι δημιουργούνται ηχητικές φωτοσκιάσεις».

Ο Ραούλ Μερκούρης άρχισε να ασχολείται με τη μουσική σε μικρή ηλικία. Έχει πτυχία πιάνου, αρμονίας, αντίστιξης, φούγκας και ενοργάνωσης και έχει εξειδικευθεί στον κλάδο της Μουσικής και της Τεχνολογίας. Εδώ και πέντε χρόνια, μελετά σύνθεση στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας.

Έχει συμμετάσχει σε κύκλους σεμιναρίων σύνθεσης κινηματογραφικής μουσικής, μουσικής τεχνολογίας και μουσικής ανάλυσης. Έχει επενδύσει μουσικά το θεατρικό έργο «Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας» του Σαίξπηρ και έχει λάβει μέρος στο 3ο Εργαστήρι Σύγχρονης Μουσικής που διοργάνωσε το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ.

Η βραδιά θα κλείσει με τον Βασίλη Μπεζεβέγκη και το «Φάος-Σκότος» (2010) για ενόργανο σύνολο, βίντεο και μαγνητοταινία (άλτο, μπάσο & πίκολο φλάουτο, κλαρινέτο & μπάσο κλαρινέτο, κόρνο, βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο).  Σύμφωνα με τον Μπεζεβέγκη, το έργο αποτελεί ένα ψυχολογικό αποτύπωμα στο χρόνο, όπου το Φως και το Σκοτάδι αλληλεπιδρούν, μεταμορφώνονται και εξελίσσονται, παίρνοντας τριών ειδών μορφές: νέφη, κύματα και κρυστάλλους.

Ως σολίστ, ο Μπεζεβέγκης έχει κερδίσει βραβείο στον 2ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Κιθάρας. Έχει επίσης σπουδάσει ανώτερα θεωρητικά και βυζαντινή μουσική και μελετά σύνθεση στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης με τον Κωνσταντίνο Σιέμπη. Επιπλέον, είναι σπουδαστής του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, το οποίο του απένειμε το 1ο βραβείο σε διαγωνισμό σύνθεσης που διοργανώθηκε πέρυσι.

Music and Space-Τετάρτη 16 Μαρτίου

 

Το διάστημα και το σύμπαν γίνονται αφορμή για τους συνθετικούς πειραματισμούς της δεύτερης ημέρας των Εργαστηρίων Σύγχρονης Μουσικής. Πρώτο στο πρόγραμμα εμφανίζεται το δεκάλεπτο έργο του Γιώργου Ζουρνή The Death of a Supernova/Ο θάνατος ενός υπερκαινοφανούς αστέρα (2010) για ενόργανο σύνολο (πίκολο & άλτο φλάουτο, αγγλικό κόρνο, βιολί Ι, βιόλα, τσέλο και πιάνο).

 

Όπως εξομολογείται ο ίδιος, θέλησε να εστιάσει το ενδιαφέρον του σε ένα μουσικό έργο που να αποτυπώνει κάποιο εν εξελίξει φαινόμενο μέσα στο σύμπαν. Γι’ αυτό και επέλεξε «τον θάνατο ενός γιγάντιου αστέρα στο τέλος της ζωής του, ένα εξαιρετικά βίαιο φαινόμενο» που ωστόσο σηματοδοτεί τη γέννηση των απαραίτητων στοιχείων για το σχηματισμό της ίδιας της ζωής.

Ο Ζουρνής μάλιστα υποστηρίζει ότι «ολόκληρη η ύλη στο σώμα μας φτιάχτηκε στην κόλαση τέτοιων αστρικών θανάτων» και ότι «είμαστε όλοι μας αστρόσκονη». Ο Γιώργος Ζουρνής έχει μελετήσει κιθάρα, κλασικό τραγούδι και ανώτερα θεωρητικά. Έχει ακόμη παρακολουθήσει μαθήματα μουσικής με τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή. Σπουδάζει σύνθεση με τον Θόδωρο Αντωνίου.

«Τα άστρα δεν είναι ζωντανές εικόνες αλλά αναμνηστικές φωτογραφίες που ταξιδεύουν πλέοντας σε ποταμούς φωτός. Και οι ποταμοί αυτοί ρέουν αδιάκοπα […]. Κι ο ουρανός είναι μια μηχανή του χρόνου. Υψώνοντας το βλέμμα προς τον ουρανό αντικρίζεις αναμνήσεις! Κι αν για μια στιγμή κάτι αλλάξει, δεν είσαι αυτόπτης μάρτυρας. Απλώς ξεφυλλίζεις το άλμπουμ μιας ιστορίας που κινείται με ταχύτητα φωτός. Κάθε του σελίδα, τη στιγμή που την κοιτάς, δεν υπάρχει πια.

Είναι σαν να γυρνάς πίσω το χρόνο… σα να πατάς το REW»  σε μια κασέτα που έχει πια τελειώσει». Αυτό το συλλογισμό καταθέτει στο εισαγωγικό της σημείωμα για τα Εργαστήρια Σύγχρονης Μουσικής η Ειρήνη Χατζηθέμελη, η οποία, αφού ολοκλήρωσε τον κύκλο των ανώτερων θεωρητικών σπουδών της, ασχολήθηκε με τη σύνθεση (Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου & Ωδείο Φ. Νάκας).

Η νεαρή συνθέτης επέλεξε για τη δική της σύνθεση τον τίτλο «REW»  (2010). Το έργο είναι γραμμένο για φλάουτο (& πίκολο), κλαρινέτο (& μπάσο), φαγκότο, κόρνο, βιολί και τσέλο.

Για ενόργανο σύνολο (φλάουτο, όμποε, βιολί, βιόλα και τσέλο) προορίζεται η σύνθεση «Eppur… suona!/Κι όμως ηχεί» του Βασίλη Μούσκουρη. Με θητεία αρχικά στην ποπ και τη ροκ, ο Μούσκουρης στράφηκε στη συνέχεια στην κλασική κιθάρα, τα ανώτερα θεωρητικά, τη βυζαντινή μουσική, τη σύνθεση και πρόσφατα στην τζαζ. Έργα του έχουν παρουσιαστεί κατά καιρούς σε αρκετούς συναυλιακούς χώρους και ελληνικά φεστιβάλ.

Έχει γράψει επίσης σκηνική μουσική, καθώς και συνθέσεις για τηλεοπτικές παραγωγές. Έχει στο ενεργητικό του πλούσια εκδοτική δραστηριότητα ως μεταφραστής, συγγραφέας και συνθέτης. Αναφερόμενος στο έργο του «Eppur… suona!» (2010), το οποίο θα ακουστεί στην Αίθουσα Δημήτρης Μητρόπουλος την Τετάρτη 16 Μαρτίου, o Μούσκουρης δηλώνει ότι «το κομμάτι ψηλαφεί ισορροπίες κάπου μεταξύ ήχου και σιωπής, κάπου μεταξύ κίνησης και ακινησίας». Κατόπιν διερωτάται: «Πώς, αλήθεια, να είναι κουρδισμένο το στερέωμα;». Και δίνει τη δική του απάντηση: «Μέσα στη φαινομενική σιωπή του στερεώματος, αφουγκράζομαι τις δονήσεις του. Στον αέναο και απαράλλαχτο ήχο του, αισθάνομαι τη σιωπή του. Ηχεί κι ας μην ακούγεται. Eppur. . . suona!».

Ως «στοχασμό πάνω στη σχέση ανθρώπου και διαστήματος» ορίζει το “String Quartet Nr. 1” 2010) ο βιολονίστας, μαέστρος και συνθέτης Ανδρέας Τσελίκας. Ο Τσελίκας συνδύασε, στη δική του συνθετική κατάθεση για τα Εργαστήρια, τέσσερα έγχορδα όργανα (βιολί Ι & ΙΙ, βιόλα και τσέλο) προκειμένου να εκφράσει –όπως εξηγεί ο ίδιος σε σημείωμά του– «την ιδέα του αρχέγονου και διαχρονικού διαστήματος».

Έχοντας στις καλλιτεχνικές του αποσκευές λαμπρές σπουδές στη διεύθυνση ορχήστρας και τη σύνθεση στην Ελλάδα και την Αυστρία, ο Τσελίκας έχει βραβευτεί στον Διεθνή Διαγωνισμό Σεμιναρίων Διεύθυνσης Ορχήστρας του Πανεπιστημίου της Βιέννης, καθώς και στον  3ο Διεθνή Διαγωνισμό Sibelius στο Ελσίνκι της Φινλανδίας. Έχει συνεργαστεί με πολλά ευρωπαϊκά μουσικά σύνολα και έχει διατελέσει συνεργάτης αρχιμουσικός της Ορχήστρας της Ε.Λ.Σ. Από το 1998 είναι μόνιμος αρχιμουσικός της Συμφωνικής του Δήμου Αθηναίων.

Τα διήμερα Εργαστήρια Σύγχρονης Μουσικής και η θεματική ενότητα “Music and Space” θα κλείσουν με τους «Pulsars/Παλλόμενους ραδιοαστέρες» (2010) για ενόργανο σύνολο (άλτο & πίκολο φλάουτο, κλαρινέτο & μπάσο κλαρινέτο, πιάνο, βιολί, βιόλα και τσέλο) του Κυριάκου Λεδάκη. Όπως εξηγεί ο ανερχόμενος δημιουργός στο σύντομο κείμενό του σχετικά με τη φερώνυμη σύνθεσή του, οι παλλόμενοι αστέρες (pulsating stars ή pulsars) αποτελούν σχετικώς πρόσφατη ανακάλυψη των αστρονόμων και, επί της ουσίας, δεν συνιστούν παρά το κατάλοιπο του πυρήνα ενός αστέρα, ένα κατάλοιπο που περιστρέφεται σαν σβούρα εκπέμποντας τεράστιες ποσότητες ακτινοβολίας.

Έτσι, ο συνθέτης επεξεργάζεται μέσα από τη σύνθεσή του την έννοια παλμός-νότα σε συσχετισμό με την έννοια αλλοίωση-παραμόρφωση. Ο Κυριάκος Λεδάκης έχει σπουδάσει κιθάρα και ανώτερα θεωρητικά στη Θεσσαλονίκη και έχει εμφανιστεί ως σολίστ σε γνωστά φεστιβάλ και αίθουσες συναυλιών, ενώ έχει στο ενεργητικό του και πολλές συμμετοχές σε δισκογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές. Οι συνθέσεις του έχουν αποσπάσει βραβεία σε αξιόλογες καλλιτεχνικές διοργανώσεις και έχουν ερμηνευθεί κατά καιρούς σε πολλές ελληνικές πόλεις, ενώ ορισμένα από αυτά κυκλοφορούν και σε δίσκο ακτίνας.