Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος και η Σουηδική Πρεσβεία στην Αθήνα παρουσιάζουν ένα τριήμερο αφιέρωμα-φόρο τιμής σε τρεις μεγάλους …

Σουηδούς σκηνοθέτες (Ingmar Bergman, Vilgot Sjoman, Mai Zetterling) μέσα από 6 σπάνιες ταινίες που θα προβληθούν στην υψηλότερη ψηφιακή ανάλυση 2Κ.

Το αφιέρωμα θα διεξαχθεί στις εγκαταστάσεις της Ταινιοθήκης στον Κεραμεικό στις 17, 18 και 19 Δεκεμβρίου 2010. Πραγματοποιείται σε συνεργασία με τη Europe’s Finest, την πρώτη διακρατική υπηρεσία «Cinema On Demand» για ψηφιακή κινηματογραφική διανομή σε Ευρωπαϊκούς κινηματογράφους και την εταιρία διανομής Artfree.

Λίγα λόγια για τις ταινίες του αφιερώματος:
 
Δύο σπάνιες ταινίες του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν:
 

Η ταινία «Βρέχει στην αγάπη μας» (Det regnar på vår kärlek) (1946)είναι ένα καλλιτεχνικά ώριμο δράμα νεανικού έρωτα. Το νεαρό ζευγάρι Μάγκι και Ντάβιντ συναντώνται τυχαία σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό και ερωτεύονται. Εκείνη βρίσκεται σε σύγχυση, ενώ εκείνος μόλις βγήκε από τη φυλακή.

Τους ενώνει το σκληρό παρελθόν τους και τώρα προσπαθούν να φτιάξουν τη ζωή τους μαζί σε μια μικρή καλύβα. Υπάρχουν πολλά εμπόδια στο δρόμο τους και ανακαλύπτουν ότι δε μπορούν να εμπιστευτούν τους συνανθρώπους τους. Πρώτη συνεργασία του Μπέργκμαν με τον Έρλαντ Γιόζεφσον ο οποίος εμφανίζεται σε ένα πολύ μικρό ρόλο. Διευθυντής φωτογραφίας ο Γκόραν Στρίντμπεργκ, εγγονός του διάσημου θεατρικού συγγραφέα και συνεργάτης του Μπέργκμαν σε τέσσερις ταινίες.

 
«Η νύχτα των σαλτιμπάγκων» (Gycklarnas afton) (1953) είναι ένα πρώιμο εξπρεσσιονιστικό αριστούργημα, που άνοιξε το δρόμο για την εδραίωση του σουηδικού κινηματογράφου διεθνώς. Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από ένα τσίρκο σε παρακμή, που περιοδεύει στα νότια της Σουηδίας στις αρχές του 20ου αιώνα.

Η κάθε μέρα είναι μια μάχη για επιβίωση, τροφή, κατάλυμα και ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Έχοντας ως επίκεντρο την ζωή του τσίρκου, ξεδιπλώνεται μια ποικιλία ανθρώπινων συναισθημάτων που κυριαρχούν στους ήρωες με αποτελέσματα πολλές φορές τραγικά για τους ίδιους: πάθος, οργή, φθόνος, ζήλια, αποτυχία, αντοχή, ταπείνωση, υπερηφάνεια αλλά και η ευλογία του γέλιου. Μια μέρα, όταν το τσίρκο στήνει τη σκηνή του στην πόλη του Άλμπερτ, του σκηνοθέτη, το αποτέλεσμα θα είναι μια παράσταση που θα μείνει αξέχαστη.
 

Δύο ταινίες του Βίλγκοτ Σιόμαν:


 
Με τις ταινίες Είμαι περίεργη: Κίτρινη (Jag är nyfiken – en film i gult) (1967) και Είμαι περίεργη: Μπλε (Jag är nyfiken – en film i blått) (1968) ο Σιόμαν εστίασε τον περίεργο, και μερικές φορές οργισμένο φακό του στη σουηδική κοινωνία. Στο Είμαι περίεργη: Κίτρινη μας γνωρίζει τη Λένα και τον Börje.

Η νεαρή γυναίκα τριγυρίζει μιλώντας με τον κόσμο για την ισότητα, την κοινωνική πρόνοια, το σοσιαλισμό, την ταξική κοινωνία, τη δημοκρατία και άλλα σημαντικά ζητήματα. Ακόμα και ο Πρωθυπουργός Πάλμε βρίσκει το περίεργο μικρόφωνο της Λένα κάτω από τη μύτη του. Κατά τη διάρκεια της έρευνάς της συναντά τον Börje… Βραβείο Καλύτερης Ηθοποιού στη Σουηδία για τη Λένα Νάιμαν.

 
Το Είμαι περίεργη: Μπλε δεν είναι συνέχεια του Είμαι περίεργη: Κίτρινη. Οι δύο ταινίες γυρίστηκαν παράλληλα. Η Μπλε βγήκε στις αίθουσες πέντε μήνες αργότερα και με πολύ λιγότερη αναμπουμπούλα. Η Κίτρινη είχε λειτουργήσει αποτελεσματικά, ώστε να σπάσει ο πάγος.

Ωστόσο, πέρασαν τρία χρόνια μέχρι να επιτραπεί η κυκλοφορία και των δύο ταινιών στις ΗΠΑ. Αφού τελικά κυκλοφόρησαν, έκαναν εισπράξεις 50 εκατομμυρίων κορόνων, τεράστιο ποσό για την εποχή και κατά πολύ μεγαλύτερο από το συνολικό κόστος παραγωγής. Η ιστορία της Λένα και του Börje (και του Σκηνοθέτη, που τον υποδύεται ο ίδιος ο Σιόμαν) συνεχίζει από το σημείο που σταμάτησε η Κίτρινη περιπέτεια. Οι δύο ταινίες συνδυάζονται σε μια μεγάλη και περίεργη ματιά γύρω από την κατάσταση της Σουηδίας στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

 

Δύο ταινίες της Μάι Ζέτερλινγκ:
 

Με τις προσωπικές ιστορίες τριών γυναικών και των ερώτων τους στη Σουηδία πριν το 1914 καταπιάνονται τα Αγαπημένα ζευγάρια (Älskande par) (1964). Στη διάρκεια του τοκετού, τρεις νεαρές γυναίκες αναπολούν στιγμές από τις πολύ διαφορετικές ζωές τους –την παιδική τους ηλικία, τους έρωτές τους και τις διαψευσμένες προσδοκίες τους. Αυτό το ιμπρεσσιονιστικό αριστούργημα είναι βασισμένο σε μια σειρά γνωστών Σουηδικών μυθιστορημάτων. Υποψηφιότητα για το Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες το 1965.

 
Τα κορίτσια (Flickorna) (1968). Σε αυτήν τη μοντέρνα δραματική ταινία για το γάμο και τις γυναίκες πρωταγωνιστούν μερικές από τις πιο αγαπημένες ηθοποιούς του Μπέργκμαν. Η ταινία συμπεριλαμβάνει σκηνές φαντασίας σκηνοθετημένες δεξιοτεχνικά από τη Μάι Ζέττερλινγκ. Πρόκειται για την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία της και ένα βασικό έργο του φεμινιστικού σινεμά, που παρουσιάζει τον εκκεντρικό, συχνά αστείο και πολύ θετικό τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το μυαλό των τριών γυναικών.

 
 

Λίγα λόγια για τους σκηνοθέτες του αφιερώματος


 
Ο Ινγκμαρ Μπέργκμαν (Ingmar Bergman) γεννήθηκε στην Ουψάλα της Σουηδίας το 1918. Ήταν γιος ιερέα. Ξεκίνησε την καριέρα του στο θέατρο. Μάλιστα, διετέλεσε διευθυντής του Βασιλικού Δραματικού Θεάτρου της Σουηδίας από το 1963 ως το 1966. Άρχισε να γράφει επαγγελματικά το 1941.

Το πρώτο του σενάριο που έγινε ταινία το 1944 λεγόταν Φρενίτις. Επειδή ο σκηνοθέτης Αλφ Σέμπεργκ δε μπορούσε να την ολοκληρώσει λόγω άλλων υποχρεώσεων, το τελευταίο μέρος της ταινίας το σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Μπέργκμαν. Αρχικά έγινε ευρύτερα γνωστός μέσα από ταινίες όπως τα Καλοκαιρινά παιχνίδια (1951) και Καλοκαίρι με τη Μόνικα (1953).

Η νύχτα των σαλτιμπάγκων (1953) και τα Χαμόγελα καλοκαιρινής νύχτας (1955) εδραίωσαν τη φήμη του. Κορυφαίες ταινίες του, ωστόσο, θεωρούνται η Έβδομη σφραγίδα (1957), οι Άγριες φράουλες (1957), η Πηγή των παρθένων (1960) και η τριλογία της Σιωπής. Δημιούργησε έναν αλληγορικό κόσμο και στοχάστηκε πάνω στη μοναξιά και το θάνατο, τη σχέση του ανθρώπου με το Θεό και το νόημα της ζωής.

Στη δεκαετία του 1970 έστρεψε την προσοχή του στις οικογενειακές σχέσεις καθώς και στη σχέση ανάμεσα στο ζευγάρι. Κραυγές και ψίθυροι (1972), Σκηνές από ένα γάμο (1973)και Φθινοπωρινή σονάτα (1978) ξεχωρίζουν. Σε αυτές εστίασε ακόμη περισσότερο στους γυναικείους χαρακτήρες, οι οποίοι διαδραμάτιζαν ούτως ή άλλως βασικό ρόλο στις ταινίες του. Συνεργαζόταν συχνά με τη Μπίμπι Άντερσον, τη Χάριετ Άντερσον και τη Λιβ Ούλμαν. Λόγω διαφωνιών με την Εφορία αναγκάστηκε να φύγει από τη Σουηδία, όπου επέστρεψε το 1982.

Τότε γύρισε το Φάνυ και Αλέξανδρος, την τελευταία κινηματογραφική ταινία του. Έκτοτε γύρισε κάποιες ταινίες για την τηλεόραση. Εξαιρετικός αναλυτής της ανθρώπινης ψυχής, ο Μπέργκμαν ‘επαναπροσδιόρισε την έννοια της κινηματογραφικής δημιουργίας’. Πέθανε το 2007 σε ηλικία 89 ετών.

 
Ο Βίλγκοτ Σιόμαν (Vilgot Sjoman) ήταν σκηνοθέτης, σεναριογράφος και συγγραφέας. Γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1924. Φοίτησε πρώτα στο Πανεπιστήμιο της πόλης αλλά και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια αργότερα, το 1956. Έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα το 1955, καθώς και μία μελέτη σχετικά με το Χόλυγουντ το 1961, αφού γύρισε από την Αμερική. Σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία, τη Σουηδή ερωμένη με τη Μπίμπι Άντερσον το 1962. Για την ερμηνεία της, η ηθοποιός κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στο Βερολίνο. Εργάστηκε επίσης για τον Ίνγκμαρ Μπέργκμαν. Ακολούθησαν οι ταινίες 491 το 1964 και το Αδερφή μου, Αγάπη μου το 1966. Ωστόσο, ο Σιόμαν έγινε ευρύτερα γνωστός για το δίπτυχο ταινιών Είμαι περίεργη: Κίτρινη (1967) και Είμαι περίεργη: Μπλε (1968), οι οποίες θα προβληθούν στο αφιέρωμα. Στις συγκεκριμένες συμμετείχε και ως ηθοποιός.

Τα χρώματα στους τίτλους των ταινιών αναφέρονται στα χρώματα της σουηδικής σημαίας. Στις ταινίες αυτές θίγονται κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, τίθενται ταξικοί και ηθικοί προβληματισμοί σχετικά με τη σουηδική κοινωνία αλλά και θέματα παρουσίασης του γυμνού στον κινηματογράφο.

Γυρισμένες σε στυλ ντοκιμαντέρ, οι ταινίες αντιμετωπίστηκαν ως πορνογραφία όταν πρωτοκυκλοφόρησαν και αντιμετώπισαν τη λογοκρισία στις ΗΠΑ. Επιπλέον, ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί την τεχνική της «ταινίας μέσα σε ταινία» και δέχτηκε επιρροές τόσο από το «δάσκαλό» του Μπεργκμαν όσο και από το Γαλλικό Νέο Κύμα και τον Φελίνι. Οι επόμενες ταινίες του Σιόμαν δεν είχαν ανάλογη επιτυχία. Σκηνοθέτησε την τελευταία το 1995, ενώ τιμήθηκε με το Βραβείο Ινγκμαρ Μπέργκμαν το 2003. Πέθανε το 2006.

 
Η Μάι Ζέτερλινγκ (Mai Zetterling) γεννήθηκε στη Σουηδία το 1925. Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε ως ηθοποιός στην εφηβεία της το 1941. Το 1944 έπαιξε στην ταινία Φρενίτις σε σενάριο του Μπέργκμαν, που τη σκηνοθέτησε και στην ταινία Μουσική στα σκοτάδια το 1948.

Εργάστηκε και στη Βρετανία σε δραματικές αλλά και κωμικές ταινίες. Πρωταγωνίστησε στη Φρίντα το 1947. Έπαιξε με ηθοποιούς όπως ο Ρίτσαρντ Γουίντμαρκ στο Μυστικό του κλεμμένου θησαυρού (A Prize of Gold) το 1955 και ο Πίτερ Σέλερς στο Η γυναίκα και ο διάβολος (Only Two Can Play) το 1962. Στράφηκε στη σκηνοθεσία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960. Αποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα του γυναικείου κινήματος.

Δέχτηκε και αυτή επιρροές από τον Μπέργκμαν, ενώ οι ταινίες της θεωρήθηκαν πρωτοποριακές, καθώς καταπιάνονταν με θέματα όπως η γυναικεία μοναξιά και σεξουαλικότητα. Το 1964 η πρώτη της ταινία μυθοπλασίας μεγάλου μήκους, Αγαπημένα ζευγάρια, την οποία μπορεί κανείς να παρακολουθήσει και στο αφιέρωμα, απαγορεύτηκε στις Κάννες καθώς ορισμένες σκηνές θεωρήθηκαν σοκαριστικές.

Αντίστοιχη αντιμετώπιση είχε και η επόμενη ταινία της Τα παιχνίδια της νύχτας στη Βενετία το 1966. Το 1968 σκηνοθέτησε το φιλμ Τα κορίτσια, που επίσης θα δούμε στο αφιέρωμα, το οποίο βασίστηκε στη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, με πρωταγωνίστριες τη Μπίμπι Άντερσον και τη Χάριετ Άντερσον. Το 1990 εμφανίστηκε στην ταινία Οι μάγισσες (The Witches) πλάι στην Αντζέλικα Χιούστον. Πέθανε από καρκίνο το 1994.

 
Πρόγραμμα Προβολών

 
Παρασκευή 17/12
20.00 Βρέχει στην αγάπη μας (1946) 95’
21.45 Αγαπημένα ζευγάρια (1964) 118’
 
Σάββατο 18/12
20.00 Τα κορίτσια (1968) 100’
22.00 Η νύχτα των σαλτιμπάγκων (1953) 93’
 
Κυριακή 19/12
19.30 Είμαι περίεργη: Κίτρινη (1967) 121’
22.00 Είμαι περίεργη: Μπλε (1968) 107’